Asartaş Akropolü

Bir Klasik Dönem yerleşimi olan Asartaş Akropolü, Jürgen Borchhardt tarafından Limyra Beyi Perikle’nin (MÖ 380-360) Doğu Likya’da Phaselis’e kadar uzanan etki alanı içindeki kontrol noktalarından biri olarak yorumlanmıştır; ancak Borchhardt’ın bu savı kesin verilerden yoksundur. Buna karşın Asartaş Tepesi’nin topografik konumu 3 kilometre kuzeybatısındaki Erentepe’yle birlikte, bir yandan sahildeki Gagai, Melanippe, Porto Ceneviz ve Olympos limanlarını, diğer yandan da Rhodiapolis-Olympos arası karayolunu denetim altında tutabilecek garnizonlar niteliğindedir. Hem deniz hem de kara denetimine elverişli bu garnizon niteliğiindeki küçük yerleşim birimlerinin antik dönem yer adları ne yazık ki bilinmez. Bugüne kadar Likya kentlerinin lokalizasyonunda birçok karanlık noktayı aydınlatmayı başarmış “Patara Yol Kılavuz” Anıtı da söz konusu yerleşmeler için suskundur.

Asartaş Akropolü, Klasik Dönemden Ortaçağ içlerine kadar onarılarak kullanılmış bir surla çevrilidir. Tepe üzerinde farklı dönemlere ait olduğu anlaşılan duvar örgüsü içinde poligonal ve dörtgen kesme taşların yanı sıra basit moloz örgü de vardır. Sur duvarları yumuşak bir eğimle ulaşılan kuzey yönde yer alır. Akropole çıkış sağlayan bu istikamette kayaya açılmış basamaklı yolun varlığı Antik Dönemde aynı güzergâhın kullanıldığına kanıttır. Tepeye doğru tırmanmadan önce batı yönde ilerlendiğinde, geç dönem Likya tipi bir lahit kapağı yerleşmede mezar mimarisi adına karşımıza çıkacak izlerin ilkini sunar. Olasılıkla in situ olan lahdin teknesi yeraltında gömülü olmalıdır. Akropol tepesinin güneyi sarp ve dik bir kayalıktır ve yerleşime imkân vermez. Tepe üzerindeki öbek halindeki moloz yığınlarından yıkılmış yapı kalıntılarının varlığı anlaşılır. Ortaçağ ve sonrasında onarılarak kullanılmış moloz taş örgülü dörtgen yapı alandaki en geç kültür varlığının temsilcisidir. Akropol tepesinde dikkati çeken kalıntılar arasında ana kayaya oyulmuş ezme teknesi, akıtma kanalları ve toplama havuzuyla, baskı kalası yuvasının yer aldığı şarap ve zeytinyağı işlik düzenekleridir. Akropolde yer alan ancak tarihlenemeyen bu üretim faaliyeti kendine yeterli olmaya çalışan yerel beyle ilişkili olmalıdır.

Aktüel Arkeoloji – Apollonios’tan Topal Gâvur’a Bir Keşif Öyküsü, Gül Işın