Bosnalı Mehmet Paşa Camii
Sofu Mehmed Paşa Camii, Kara Camii, Koca Mehmet Paşa Camii, Koca Derviş Mehmed Paşa Camii, İmaret Camii, Sveti Sedmochislenitsi Kilisesi olarak da bilinir.
- Tür: Cami
- Tema: Kiliseye Çevrilen Camiler, Mimar Sinan Yapıları
- Kültür: Osmanlı
- Yüzyıl: 16. yy
- Bölge: Bulgaristan, Sofya
Yapım yılı: 1547-1548
Cami ile birlikte bir külliye oluşturan ancak Sinan’ın eseri olmayan bir medrese ve imaret de, kısmen buradaki park içindeki bir alanda inşa edilmişti. Bosnalı Mehmet Paşa’nın ismini taşıyan cami isim yönünden çok bereketli. Kısmen siyahımsı granitten yapıldığı için Kara Cami adı ile anılıyor, 1878 yılına kadar fakirlere yemek dağıtmayı sürdüren imareti nedeniyle İmaret Cami olarak da adlandırılmış. Cami, Sinan’ın Edirne’nin ötesinde inşa ettiği en büyük kubbeye (18,3 metre) sahip. Ancak, bu görkemli yapının özgün mimarisi hakkında çok sınırlı bilgi var. 1878 yılında Bulgaristan’ın özerkliğini kazanmasının ardından 20 yıl kadar cephane deposu olarak kullanılmış. 1903 yılında, dönemin padişahı Abdülhamit’in tüm girişimlerine karşın, kapsamlı mimari değişikliklerin ardından Sveti Sedmochislenici (Yedi Aziz) adıyla kiliseye çevrildi. Ana kubbe ve genel ölçüler dışında bugünkü Bizans kilisesi tarzındaki görünümü caminin özgün halini yansıtmıyor. Caminin iç tefrişatından da geride kalan bir şey yok. Sadece kitabesinin Sofya Arkeoloji Müzesi’nde olduğu biliniyor. Yapı şu an Ortodoks kilisesi olarak kullanılıyor.
Kara Camii (Bulgarca: Черна джамия Çerna djamiya), Sofya’da 1528 yılında Kanunî Sultan Süleyman’ın emri ile Mimar Sinan tarafından yapılan, 1903 yılında kiliseye çevrilen cami. Bulgaristan'da günümüzde Sveti Sedmoçislenitsi Kilisesi (църква „Свети Седмочисленици“) olarak bilinmektedir.
İlk önce Koca Mehmet Paşa Camii, sonra İmaret Camii olarak bilinir, sonra minaresinin kara taşlarından dolayı Kara Camii olarak bilinir.
Mabed, bugünkü Bulgaristan İçişleri Bakanlığı’nın yanındaki küçük bahçede bulunur ve kilise olarak kullanılır. Osmanlı döneminde camiinin hemen yanına defnedilen cami hocaları ve imamlarının bulunduğu kabristan ise bugün otopark olarak kullanılmaktadır.
Kilisesi’nin kapısının yanıbaşındaki kitabede özetle şunlar yazılıdır;
"Kara Cami I.Sultan Süleyman’ın havalesi üzerine Şiroka Likalı (Bulgaristan’ın Rodoplar havalisinde bir köy) bir yeniçeri olan Koca Sinan tarafından kurulmuştur. Kuruluştan sonra Başbakan Petro Karavelov burasını, etrafta yaşayan Hristiyanların isteği üzerine kiliseye çevirmiştir. Kilise planlarını “Aleksandır Nevski” (Sofya’nın ortasında Osmanlı-Rus Savaşı şerefine yapılan anıt kilise) kilisenin mimarı Rus A.N.Pomerantsev hazırlamıştır. Restore işleri Bulgar mimarları Yordan Milinov ile Petko Momçilov tarafından yürütülmüştür. Üç yıl hummalı bir çalışmadan sonra kilise 27 Temmuz 1903 yılında açılmıştır. Kilise mimarî bakımından Balkan yarımadasında tek mabettir. İvan Vazov’un da dediği gibi “sırrını zamanımızın çözemediği bir kuruculuk mucizesidir".[1]
