Çakmak Dede Mezarlığı, Beykoz

1930 yılından itibaren yeni defnin yasaklandığı bu mezarlık zaman içerisinde harabe hâline gelmiştir. Tarihleri 1602-1865 yıllarına ait 100’ün üzerinde mezar taşı bulunmaktadır.

Yerini tam olarak bilemediğimiz Çakmak Dede Tekkesi, vaktiyle bu hazîrenin içinde veya hemen yanıbaşında, XVII. asrın sonu veya XVIII. asrın başında kurulmuş olmalıdır.

Mezarlığın duvarına yerleştirilmiş kitâbede şu ifadeler yazılıdır:
“Kibâr-ı evliyâullahdan Kutbü’l-ârifîn eş-Şeyh Çakmak Dede/ve bu makâmın inşâsına ve kandil îkâdına bâis/olan merhûme ve mağfûrun lehâ Ayşe Hâtun’un/ve sâir zevâtın merkadleridir. Rahmetullâhi Teâlâ. 1229 [1813-14].”

Asıl adı Hacı Mehmed olup “Çakmak Dede” diye şöhret bulmuştur. Kâdiriyye Tarikati’nin Rezzâkiyye Kolu meşâyihinden Seyyid Ferecullah(?) adında bir zâta bağlanıp onun halifesi olmuştur. Bilâhare kendi adına da bir kol teşekkül etmiştir. 1148/1735-36 tarihinde vefat etmiştir.
Çakmak Dede’nin, Beykoz ve havalisine İstanbul’un fethinden bir asır kadar önce gelip yerleşmiş Türklerden biri olduğu söylentileri yaygındır.

Asker ve devlet adamı Fevzi Çakmak Paşa (1876-1950) Anadolukavağı köyü doğumludur ve Çakmak Dede’nin soyundan geldiği için “Çakmak” soyadını aldığı ileri sürülmektedir.364 Bugün Çakmak Dede Mezarlığı yanından geçen caddenin isminin “Fevzi Paşa Caddesi” olarak verilmesi de bu sebepten olmalıdır.

Kaynak: Beykoz Tekkeleri