Lebissos

Gemiler Adası, Ölüdeniz yakınlarında Soğuksu Koyu’nun karşısında yer alır. Adaya ulaşım Kayaköy yakınlarındaki Gemiler Koyu’ndan sağlanmaktadır. Ada üzerinde 4 adet kilise kalıntısı, mezar yapıları ve Orta Çağ yerleşimine ait kalıntılar bulunmaktadır. Sivil mimariye ait yapılar, konut ve sarnıçlardan oluşmaktadır. Kalıntıların bir kısmı su altında da gözlemlenebilir durumdadır. Adanın 5-7. yüzyıllar arasında yerleşime sahne olduğu ve 7. yüzyıldaki Arap akınları sonrası terk edildiği düşünülmektedir.

Bölgede 1990’lı yıllarda Kazuo Asano başkanlığında kazı çalışmaları yürütülmüş ve adada yer alan kiliseler numaralandırılmıştır. En görkemli kilise 3 nolu kilise olarak adlandırılmıştır. Adanın en yüksek noktasında yer alan 3 nolu kilise, bazilika planlı olmasının yanında bir katedral görüntüsü vermektedir. 3 nolu kilise ile 4 nolu kilise arasında, yaklaşık 160 metre uzunluğunda, 2.5 metre genişlikte görkemli bir koridor bulunmaktadır.

Ada üzerinde bulunan kiliseler ve yakınlarındaki Symbolon (Ölüdeniz)’de yer alan diğer kiliselerle birlikte ele alındığında bu alanın bir piskoposluk merkezi olabileceği akla gelmektedir. Ada ve çevresinde yoğunlaşan şapel, bazilika, mezar gibi dini yapılar, adanın 5-7. yüzyıllarda dini bir merkez haline geldiğini göstermektedir. Adada içme suyu kaynağı bulunmamasına rağmen yoğun mimari yapıların varlığı bir muammadır. Adada yer alan sarnıçlar olası yağmur suyunun depolandığını göstermektedir. Adanın cazibesinin gemi seyahati ile hac yolculuğu yapan Hristiyanların uğrak yeri olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir.

Adada bulunan 2 nolu kilisenin apsis kısmında yer alan bir freskoda “Hossios Nikolaos” yazmaktadır, buradan hareketle kilisenin günümüzde Antalya Demre yakınlarındaki Alacahisar’da (Sion) doğmuş ve yaşamış olan Sionlu Aziz Nikolaos’a atfen inşa edildiği düşünüldüğünden, Aziz Nikolaos Kilisesi olarak adlandırılmıştır. Aynı zamanda Gemiler Adası Orta Çağda da Aziz Nikolaos Adası olarak bilinmektedir.

Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü – Gemiler Adası, Lebissos