Atik Valide Sultan Hamamı, Üsküdar

Sultan II. Selim’in eşi ve Sultan III. Murat’ın annesi Nurbânu Valide Sultan tarafından yaptırılmıştır.

Mimar Sinan’ın bu eşsiz eseri 1583 yılında Toptaşı Cami’ine gelir olarak inşa olunmuştur. Mimar Sinan’ın yaptığı son hamamdır.

Evliya Çelebi bu hamamdan “Çarşı içinde olan Çarşı Hamamı gayet ferah, havası hoş, yapısı hoş bir hamamdır. Sevimli, dilber, temiz tellâkları ve mavi peştemalları vardır” diye bahseder. Ayvansarayî Hafız Hüseyin Efendi’de, “Üsküdar’da vaki Valide-i Cedid Camii yakınında Yeşildirekli Hamam” şeklinde adı geçer. Bu yeşil direğin hamamın camekânında veya dış kapısının yanında olduğu sanılmaktadır. Şehzadebaşı Camii avlu duvarı köşesine de böyle yeşil bir sütun, Mimar Sinan tarafından dikilmiştir. 18. yüzyılda işletme gelirinin azalmasından dolayı 300 yıllığına kiraya verilmek suretiyle vakıftan çıkmıştır. Muhtelif zamanlarda tütün deposu, marangozhane ve imalathane olarak kullanmıştır. 1900’lü yılların başındaki sahipleri tarafından mermer ve kurnaları sökülmüştür. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra ekonomik sıkıntı nedeniyle kapatılan hamam zaman içinde harap olmuştur. 1932 yılında Mehmet Bozkurt tarafından satın alınmış, cephesinde bulunan salaş ilaveleri kaldırılmış ve cadde boyunca 3 dükkan yaptırılmıştır. Mavi Köşe olarak bilinen bu dükkanlar ile yine Hakimiyeti Milliye Caddesi üzerinde yer alan camekan kısım (hamamın soyunmalıkları) 1958’de istimlak edilmiş ve günümüze ulaşamamıştır.

1962 yılında bugünkü hali ile restore edilmiş ve Mimar Sinan Çarşısı adıyla işletmeye açılmıştır. 2020 yılında müze galeri olarak kullanılmak üzere tahliye edilerek restorasyona alınmıştır.