Mezar Kilisesi, Kent Kapısının kuzeyinde, güneyden şehre gelen antik yol üzerinde, batıda Tepecik ile doğuda Günlük Tepe arasında yer almaktadır. Roma İmparatorluk Dönemine ait bir teras duvarının batısına MS 4. yüzyıl ortalarında inşa edilen yapının, MS 11/12. yüzyıllara kadar işlevini sürdürdüğü bilinmektedir. Bu uzun süreçte gerçekleşen birçok onarım ve değişim görmekle birlikte yapı iki temel evreye sahiptir. İlk evre bazilikal planlıdır. Üç nefli bu bazilikanın apsisi, çevresi tuğla ile örülmüş torpido şeklinde pişmiş toprak bir mezar üzerine kurulmuştur. Bu ilk kilise, apsisin altındaki mezarın sahibi onuruna inşa edilmiştir. Adını ne yazık ki bilmediğimiz çok saygın bir kişi, bir şehit veya bir aziz olmalıdır.

Bazilikal planlı bu ilk kilisenin, olasılıkla büyük bir depremle tamamen yıkılmasının ardından, aynı yerde, tonozlu bir kilise, daha güçlü duvarlarla neredeyse sıfırdan inşa edilmiştir. Bu yeni kilise, ilk evre bazilikasıyla yaklaşık aynı büyüklüktedir, ancak planda farklılıklar gösterir: üç nef, duvarlarla birbirinden ayrılmıştır. Doğuda bir transept ve ardından merkezde genişletilmiş apsis bölümü yer alır. Apsisin iki yanında, kuzey ve güney nefleri takip eden, dikdörtgen planlı birer oda yer almaktadır. Kilisenin merkezinde ayaklar üzerinde bir kubbe yükselirken diğer tüm mekânların üzeri birer tonozla örtülmüştür.

Apsisin güneyindeki odada; Roma İmparatorluk Dönemi’ne ait, girlandlı bir lahit bulunur. Bu oda, apsis ve azizin mezarına en yakın yer olarak istisnai ve ayrıcalıklı bir mekandır. Kapağında yer alan yazıttan, lahitte Başpiskopos Eudomos’un defnedilmiş olduğu anlaşılır (MS 325 – İznik Konsili ya da MS 381 – 1. İstanbul Konsili). Ancak, bu lahdin kilisenin ikinci mimari evresindeki konumu, onun MS 7/8. yüzyılda üçüncü bir kullanım gördüğünü ve lahdi ikinci kez kullanan kişini kilisenin bağışçısı olduğunu düşündürtür.

Yapı ve buluntu analizlerinin net bir şekilde gösterdiği gibi, kubbeli kilisenin yıkılmasına kesinlikle bir deprem neden olmuştur. Bu depremin getirdiği yıkımın ardından, kilisenin büyük bir bölümü mezarlarla kaplanmıştır. Apsisin güneyindeki küçük bir şapel, Mezar Kilisesi’nin MS 11/12. yüzyıllara kadar, ibadet işlevini koruduğunu göstermektedir.

Patara Excavations – Kiliseler

✶ Medya

✶ İlgili Yerler