Peykler Medresesi

Peykler Medresesi, şehrin altın üçgen diye tabir edilen bölgesi içerisinde, Üç Şerefeli Cami’nin hemen yanında yer almaktadır.

Saatli Medrese’nin doğu yönünde bulunan medrese Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırılmıştır.

Peykler Medresesi adını Fatih Sultan Mehmet Han’ın yakın çevresinde bulunan sadık askerlerden alır. Peyk kelime anlamıyla “uydu” manasına gelir. Resmi günlerde ve padişah selamlıklarında padişahın yakın çevresinde iki sıra halinde ve göze çarpan kıyafetleriyle vazife gören bu askerler, onun yakın ve sadık korumaları olarak görülebilir. Medresenin adını bu askerlerden mi aldığı yoksa kelime manasından hareketle burada yetişen ilim ve kültür dünyasının önemli şahsiyetlerinin gökteki parlak yıldızlar, parlak bir güneş etrafında dönen ve o ışığı yansıtan uydular gibi görüldüğüyle alakalı olup olmadığı üzerine fikirler ileri sürülse de bunlar cılız tartışmalar olarak kalmıştır. Peykler Medresesi, Saatli Medrese’den sonraki tarihlerde yapıldığı için halk arasında Medrese-i Cedide ( Yeni medrese ) olarak da dillendirilmiştir.

Peykler Medresesi’ne caminin ana beden duvarlarına dönük olan görkemli nişli bir taç kapı ile girilir. Bu taç kapının üzeri yivli yarım kubbeyle örtülüdür. Mukarnas süslemelere sahip bu öğe yapının özgün denilebilecek belki de tek öğesidir. Zira yapı farklı tarihlerde ciddi onarımlar görmüştür. Bunlardan yakın tarihlerdeki en ciddi onarımlar 1968 ve 1992 yıllarında yapılmıştır.

Kuzeybatı güneydoğu yönünde, giriş kapısına göre enine genişleyen Peykler Medresesi, revaklar gerisindeki 19 medrese hücresi ile biri açık eyvanlı diğeri kapalı iki dershane odasından oluşmaktadır.  Ortada genişçe bir medrese avlusu bulunmaktadır. Daha büyük vurgulanan dershane yapıları kubbelidir. Giriş kubbesi on parça dilime bölünmüş ve tepeye on parçalı bir yıldız yerleştirilmiştir. Her hücrede bir ocaklık, ikisi dışarı açılan üç pencere açıklığı bulunur. Hücreleri örten kubbelerin on altısı kubbeli, üç tanesi çapraz tonozludur. Revaklar bahçe etrafında birbirine eşit olmayan aralıklarla dizilmiştir. Mermerden, bileziksiz ve baklavalıdır. Girişe bakan revağı ise Bursa kemerlidir. Osmanlı’nın önemli şahsiyetlerinden İbn-i Kemal bu medrese de yetişmiş ve daha sonra burada müderris olarak da ders vermiştir.

Yapı yakın zamana kadar Yeni Saray Kazıları için çalışan heyetin bilimsel çalışmalarına ev sahipliği yapmıştır. Restorasyonunda sona yaklaşılan Saatli Medrese ile birlikte şehrin kültür hayatına katkı verecek şekilde değerlendirilmesi beklenmektedir.