Rumeli Pasajı

İstiklal Caddesi girişinin üzerinde Cite Roumeli yazısı ile birlikte eski rakamlarla (1894) tarihi okunan geçidin II. Abdülhamid’in mabeyincilerinden Ragıp Paşa (1876-1909) tarafından yaptırıldığı biliniyor. Ragıp Paşa, İstiklal Caddesi üzerinde İtalyan mimarlara yaptırttığı üç geçide imparatorluğun yayıldığı üç kıtanın adını vermiştir: Rumeli, Anadolu, Afrika Geçitleri (Duhani, 1982). 1961’de emekli Büyükelçi Şevki Berker’in mülkiyetine geçen geçit, günümüzde çok hisselidir. Rumeli Geçidi Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 14 Temmuz 1978 tarih ve 10538 sayılı kararıyla korunması gerekli eski eser olarak tescil edilmiştir (Bey. Bel. imar Arş.).

Zemin üzeri dokuz kat olan binanın mimarlarının İtalyan olduğu bazı kayıtlardan öğrenilmektedir. Otuz dükkânı ve elli iki dairesi bulunan bu mesken blokunun daireleri 100 ile 300 m arasında değişmektedir. On bir odalı bir dairede oturabilmek için en üst dereceden devlet memuru olmak gerekiyor imiş. Ragıp Paşa binayı yaptırır iken bir gün hünkâr “Pek yorgun görünüyorsun paşa; ne işle meşgulsün?” diye sorar. Paşa, “Kullarınıza başlarını sokacakları bir yer yaptırıyorum hünkârım” der. 

Binanın yerinde eskiden Bodos ve Kevork isimli şahısların Odun depoları bulunmaktaydı. Yapının mimarının kim olduğu konusunda farklı fikirler bulunmaktadır. Yapının mimarının kimliği konusunda İstanbul’da farklı binaları olan Jasmund veya Pappa üzerinde bir mutabakat yoktur. Pasajın üst katlarına da çıkılabilen beş kapısı bulunmaktadır. Yapı dokuz katlı olarak inşa edilmiştir. Bina kagirdir. Üst katlar konut olarak planlanmış olup 56 daire bulunmaktadır. Binanın yapıldığı dönemde eklektik yapılar çokça yapılmaktaydı. Özellikle giriş kapısı fazlaca süslü ve detaylıdır. Binanın eski sahip ve kiracıları arasında Rebul Eczanesi, galeri Edip, Abdullah Efendi Lokantası gibi İstanbul’a damga vurmuş firmalar vardı. 

Pasaj, Ağa Cami’nin hemen yanındadır. 2017 yılında yapılacak açık arttırma nedeniyle Han’ın satışı gündeme gelirken, bugün itibariyle kaderi belirsizliğini korumaktadır.