Attar Halil Ağa Mescidi ve Çeşmesi

Hadikatü’l-Cevami adlı eserde, bu mescidin kurucusunun kabrinin yeri bilinmeyen Attar Halil Ağa adında bir kişi olduğuna bir işaretle ikinci bir mescidinin de Unkapanı yakınında Arabacılar Mescidi adıyla var olduğu bilinir. Böylece Attar Halil Ağa’nın, esnaftan varlıklı bir kişi olduğu ve 15. yüzyılın sonları ile 16. yüzyılın başlarında yaşadığı tahmin edilir. Aslında Halil Ağa’nın Yenibahçe’deki mescidi de Eminönü ile Unkapanı arasındaki ticaret bölgesinin içinde Rüstem Paşa Camiinin yerinde bulunuyordu. Kanuni Sultan Süleyman döneminin ünlü sadrazamı Rüstem Paşa, Mimar Sinan’a muhteşem bir cami yaptırırken Halil Ağa’nın mescidinin yerini beğenmiş ve cemaati çok olan bu mahallede muhteşem İznik çinileriyle kaplı büyük ve gösterişli camiini yaptırırken Attar Halil Ağa’nın mescidini yıktırmış ve parçalarını taşıtarak surlara yakın ve tarih boyunca “kuş uçmaz kervan geçmez” bir yer olan Yenibahçe semtinde yeniden kurdurmuştu.

Önünde, Yenibahçe deresi üzerinden geçiş sağlayan tek gözden ibaret kagir bir de köprü bulunan bu mescid, çeşme ve minaresiyle, 1956 yılında “imar” yapılmak düşüncesiyle bir günde en ufak izi kalmamacasına yıkılıp ortadan kaldırıldı.

Kaynak: Semavi Eyice