İrun Kalesi

Siirt ili, Şirvanilçesine bağlı Kayahisar Köyü’ndedir. Diyarbakır’ın doğu sınırındaki kalelerden birisidir. İbn-i Şeddad’ın Diyarbakır içinde saydığı kalelerden birisidir. Musul Atabegi Nureddin Zengi 1142 yılında Diyarbakır üzerine yaptığı seferde Emir Yakub b. Es-Sebi’l Ahmer’in elinde bulunan Hizan, Maden, İrun ve Fatlis’i ele geçirmiştir. Musul Atabegi Nureddin Zengi’nin 1146 yılında ölmesi üzerine, Ahlat Emiri Nasırüddin Sökmen harekete geçerek Zengi’nin Emir Yakub’tan aldığı İrun ve çevresini topraklarına kattığı bilinmektedir. Bu bilgiler ışığında kalenin Zengi döneminde var olduğu ve Ahlatşahlar; Selçuklu ve Osmanlı döneminde kullanılmıştır.

Kale doğuya giden yolun güvenliğini sağlamaktadır. Sarp bir tepe üzerindeki yapı düzgün bir plan göstermemektedir. Tepenin topografyasına göre inşa edilen kalede düzgün kesme taş malzeme kullanılmıştır. Günümüze sağlam olarak gelen kalenin ortaçağda Selçukluların bölgeyi fethinin ardından son şeklini aldığı anlaşılmaktadır. Zaman içinde kaleye ulaşımı sağlayan yol tahrip olduğundan günümüzde güneybatıdaki patika yoldan ulaşım sağlanmaktadır. Surları destekleyen burç ve kuleler farklı şekilde ve büyüklükte yapılmıştır.