Damat Ali Paşa Türbesi, Belgrad
Petrovaradin Muharebesi’nde Osmanlı ordusunu komuta eden Sadrâzam Damat Ali Paşa, 5 Ağustos 1716’da şehit düşmüş, cenazesi Belgrad Kalesi’ne getirilerek Sultan Süleyman Câmii’nin hazîresine defnedilmiştir. 1739’da Belgrad’ın geri alınmasının akabinde kabrinin üstüne bugünkü türbe, H.1154 / M.1741-42’de inşâ edilmiştir.
Belgrad’ın Avusturyalılar tarafından üçüncü işgalinde (1789-1791) türbe tahrip edilmiş, sanduka, açılmış, Damat Ali Paşa’nın kemikleri zafer nişanesi olarak Viyana’ya götürülmüştür. Türbenin inşâ kitâbesi, Avusturyalı Komutan Come Foraya tarafından ganimet olarak Soborsin’de bulunan malikânesine götürülmüş, 1840 yılında da Macar Millî Müzesi’ne hediye edilmiştir. 1958’de Sırbistan ile Macaristan arasındaki kültür varlıklarının geri iadesi antlaşması çerçevesinde kitâbe Belgrad’a geri getirilmiştir.
Avusturya işgâlinde (1789-1791) türbe, Cizvit tarikatına verilerek kiliseye çevrilmiş, iç duvarları istavroz ve aziz resimleriyle boyanmıştır. Belgrad’ın Türkler tarafından üçüncü kez geri alınmasının ardından Şehzâde Yusuf İzzettin Efendi’nin Belgrad’ı ziyâreti sırasında türbe onarılmış, sanduka konularak tekrar eski hâline getirilmiştir.
1938’de kapsamlı onarım geçiren türbenin giriş kapısının üzerine, Sırpça ve Türkçe mermer bir kitâbe konulmuştur.
2001’de Türk Büyükelçiliği tarafından onarılan türbe, son olarak 2017’de TİKA tarafından kapsamlı şekilde restore edilmiştir.[1]
Kaynak:
