Geçen yüzyılın başında, 1912-1913 yıllarında ünlü hayırsever Ajdar Bey Aşurbeyov tarafından Bakü’de yaptırılıp hizmete açılan cami , Azerbaycan’ın en prestijli dini ibadet merkezlerinden biridir. Bu kutsal mabet, başlangıçta Müslüman birliğinin sembolü olarak “İttifak” camii olarak biliniyordu.

Geçen yüzyılın başında, 1912-1913 yıllarında ünlü hayırsever Ajdar Bey Aşurbeyov tarafından Bakü’de yaptırılıp hizmete açılan cami , Azerbaycan’ın en prestijli dini ibadet merkezlerinden biridir. Bu kutsal mabet, başlangıçta Müslüman birliğinin sembolü olarak “İttifak” camii olarak biliniyordu. 

Bakü Müslümanlarının en eski ve en büyük camilerinden biri olan bu cami, Hacı Ajdarbey’in kişisel bütçesi pahasına inşa edilmiştir. O zamanlar bu mabet 400 kişinin ibadet etmesi için tasarlanmıştı. Ancak Sovyet hükümetinin devrilmesinden sonra bu camiye gelen ziyaretçi sayısı oldukça artmış ve bölge oldukça kalabalıklaşmıştır. Bu nedenle Kafkas Müslümanları İdaresi camiyi yeniden inşa etmeye ve mescit sayısını artırmaya karar verdi. Tahminlere göre imar çalışmalarının tamamlanmasının ardından yaklaşık 2 bin mümin burada ibadet edebilecek.

Bakü’nün merkezinde yer alan ve kendisi gibi kadim ve zengin bir tarihe sahip olan Ajdarbey Camii’nin özelliği halk arasında Ajdarbey, Gök/Mavi Camii veya İttifak Camii olarak da anılmasıdır.

Caminin yapılış tarihi oldukça ilginçtir. Rivayete göre Nabat Hanım Hocabey’in kızı Aşurbeyli-Rzayeva, Taze Pir camisini yapmaya başlayınca, kardeşi Ajdar Bey ona yardım teklif etmiş. Buna cevaben Nabat Hanım, “Eğer böyle bir imkanın ve becerin varsa git kendin cami yap” der ve yardım etmeyi reddeder. Bu durumda Ajdar Bey Aşurbeyov 1905 yılında cami yapılmasına karar vermiş ve bugünkü Gök Camii’nin temeli atılmıştır. Böylece caminin inşası ilginç bir tesadüf sonucu olmuştur. Caminin ilk adının İttifak olduğu söylenmektedir. Ajdar Bey Aşurbeyov camiyi yaptırırken niyeti buraya gelen Şii ve Sünnilerin herhangi bir engele takılmadan birlikte namaz kılmalarını sağlamaktı. Bu gelenek bugüne kadar korunmuştur. İlginç, Gök Camii, İslam’ın her iki mezhebinden Müslümanların bir arada ibadet ettikleri tek mekandır. Caminin El arasında birkaç isimle anılmasına gelince, bu tesadüfi değildir. Kubbesinin renginden dolayı yapı Gök Camii olarak anılmaktadır. Ajdar Bey’in vefatından sonra camiye onun adı eklenmiştir.

Diğer kutsal mekanlar gibi Gök Camii de Sovyet yönetimi yıllarında baskıların hedefi olmuştur. Binanın içine İslam karşıtı unsurların eklenmesi bunun açık bir örneğidir. İkinci Dünya Savaşı sırasında cami ibadethane olarak kapatılmış ve başka amaçlarla kullanılmıştır. Ancak savaştan sonra başta Bakü’de yaşayan Müslüman Tatarlar olmak üzere savaşa katılanların itirazı üzerine cami Müslümanların eline iade edildi.

Kaynak: https://az.wikipedia.org/wiki/%C6%8Fjd%C9%99rb%C9%99y_m%C9%99scidi