İsmailiye Sarayı

İsmailiye Sarayı Bakü’de bulunan bir saraydır. Saray, Bakülü milyoner Musa Nagiyev tarafından oğlu İsmail adına “gotik tarzda” yaptırılmıştır. Binanın mimari projesinin müellifi, inşaat mimarı İ. K. Ploshko’dur. Saray önceleri Müslüman Yardım Cemiyeti’nin karargâhı olarak kullanılmışsa da günümüzde ANAS Başkanlığı binası olarak kullanılmaktadır. İsmailiye Sarayı 1908-1913 yıllarında yapılmıştır.

Mart 1918 olayları sırasında Bakü’nün kontrolünü ele geçiren Ermeniler, şehrin binalarının yanı sıra nüfusuna da zarar vermeye çalıştılar. O dönemde büyük hasar gören yapılardan biri de İsmailiyye sarayıydı. Saray önce yağmalandı, ardından yakıldı. Sarayda çıkan yangın sırasında, binaya verilen zararın yanı sıra, sarayın kendi arşivleri de dahil olmak üzere sarayda faaliyet gösteren kurumlar da yangınla tahrip olmuştur.

Yapının avluya uzanan yarım daire izdüşümünde yer alan merkezi giriş merdiveni tamamen çökmüştür. Betonarme merdiven ve kirişler üzerlerine dökülen tavanın ağırlığına ve üst platformun demir kirişlerine dayanamadı. Salonların döşeme kirişleri sıcaktan eğilmiş, döşemenin düz yüzeyi baştan sona çatlaklarla dolu dalgalı bir görünüme sahipti.

Salon, fuaye ve merdivenin dekoratif sıvası, ateşin ısısı ve duvar taşlarının yanmasıyla yarılmış ve bazı yerlerde dökülmüştür. Ana gövde duvarlarının her iki yandan ateşin ısısına maruz kalan kısımlarında taşın kalitesi öyle değişmiş ki yapı malzemesi olarak kullanılamaz hale gelmiştir.

Azerbaycan’da Sovyet iktidarının kurulmasının ardından kullanılamaz hale gelen İsmailiye Sarayı’nın yıkılmasına karar verildi. Ancak yerel halk binanın önünde toplanarak yıkılmasına izin vermedi ve ancak bundan sonra sarayın restorasyonuna başlandı. Binadaki restorasyon çalışmaları mimar Vartan Sarkisov tarafından yapılmıştır . Restorasyon sırasında sarayın genel planı aynı kalmakla birlikte cephesinde bazı değişiklikler yapılmış, ayet ve hadislerin yer aldığı madalyonlara beş köşeli altın yıldızlar yerleştirilmiştir.

Kaynak: https://az.wikipedia.org/wiki/%C4%B0smailiyy%C9%99_Saray%C4%B1