Galata İngiliz Bahriye Hastanesi

Karaköy Bereketzade Medresesi Sokağı’nda 1855 tarihinde İngiliz hükümeti tarafından denizciler için faaliyete geçirilen “British Seaman’s Hospital” bu yapılardan biridir. 1924 tarihine kadar İngilizlerin mülkiyetinde bulunan bu hastanenin yönetimi için gereken mali kaynak, İstanbul’a gelen İngiliz ticaret gemilerinden ton başına alınan sabit ücretin İngiliz Elçiliği tarafından tahsili suretiyle sağlanmıştır. Kare planlı olarak inşa edilen binanın cephesi kuzeye bakmaktadır. Kâgir olan yapı bir zemin, iki normal kattan meydana gelmekte olup, altı büyük, iki küçük hasta koğuşa sahiptir. Hastanenin bulaşıcı hastalıklar için diğer bölümlerinden ayrılmış ayrı bir koğuşu daha bulunmaktadır.

Bu hastanede sadece İngiliz bandırası taşıyan gemilerdeki subay ve denizcilerin tedavi görme hakkı bulunmaktadır. Daha sonraları İngiliz hükümeti ile yapılan antlaşmalar sonrası İsveç ve Norveç bahriye personelinin de aynı haklarla hastaneden faydalanması sağlanmıştır. 50 yataklı bu hastane, 1874 yılında İstanbul’daki sivil hastanelerin en iyisi olarak kabul edilmektedir. Uzun yıllar boyunca üç katlı bu yapıda hizmet veren hastane, 1904’te İngiliz Mimar H. Percy Adams tarafından projelendirilen bugünkü binasına kavuşur. L şeklinde bir plan düzenini sahip olan bu yeni yapı, ikisi bodrum olmak üzere altı katlıdır. İki kanadın kesiştiği noktada çokgen planlı küçük kulelerin bir araya gelmesi ile oluşan heykelsi görünüşün tam ortasından daha yüksek bir kule yükselmektedir. Aynı zamanda bayrak kulesi olarak kullanılan bu yapı, Beyoğlu silueti içinde İngiliz Bayrağı’nı görünür etmek amacıyla inşa edilmiştir. Gotik mimarinin çağdaş bir yorumu olarak kabul edilen yapı, özgün bir mimari anlayışa sahiptir.

Cumhuriyet’in ilanı sonrası, 1924 yılında İngilizler tarafından Kızılay’a devredilen yapı, 1937-48 yılları arasında bir dönem “Kuduz Hastanesi”, 1948-93 yılları arasında ise “Beyoğlu Belediye Hastanesi” olarak hizmet verir. 1993’ten itibaren “Prof. Dr. Reşat Belger Devlet Göz Hastanesi” olarak hizmet vermeye devam eden tesis, Galata silueti içindeki farklı mimarisi, özellikle de kulesi ile dikkat çekmeye devam etmektedir.

Not: Bu yazının hazırlanmasında Prof. Dr. Nuran Yıldırım’ın İstanbul’daki hastaneler üzerine yazdığı makalelerden yararlanılmıştır.

Smart Beyoğlu – İngiliz Bahriye Hastanesi