Tyberissos
Tyberissus olarak da bilinir.
- Tür: Antik Kent, Ören Yeri
- Kültür: Antik Yunan, Likya
- Bölge: Türkiye, Akdeniz Bölgesi, Antalya, Demre
- Durum: Erişilebilir
Tyberissos, Likya’da, Türkiye’nin Demre İlçesine bağlı bugünkü Çevreli (eski adıyla Tırmısın) kasabası yakınlarındaki eski bir yerleşim yeridir.
Tahkimatli duvarlarla, Teimiusa limanının iki kilometre kuzeyinde, yaklaşık 280 m yükseklikte bir tepe üstüne kurulmuştur. Çevreli’den sadece dar bir patika ile ulaşılan yerleşimin ana hatları ve eski yapısı halen hava fotoğraflarından kolaylıkla seçilebilmektedir. Tyberissos’tan ilk kez MÖ 5. yüzyılda bahsedilir. Şehrin ismi, Xanthos’un yazıtlı sütununda Tubure olarak geçmektedir.
Yerleşke, MÖ 5. yüzyılda, surların etrafındaki teraslarda gruplandırılmış tek odalı basit konut binalarıyla çevrili, kule benzeri bir çekirdek binaya sahip küçük bir kale kompleksiydi. Yerleşkenin güneyinde, üzerinde bir sunağı korunmuş bir Likya tapınağının bulunduğu küçük bir temenos vardır. Muhtemelen ahşaptan inşa edilmiş olan Likya tapınağının yerini Helenistik dönemde bir Yunan tapınağı almıştır. Dorik düzendeki bu tapınak Apollon’a adanmıştı ve diğer Likya tapınakları gibi güneye bakıyordu. MÖ 2. yüzyıl civarında bir agora oluşturulmuş ve dönemin zenginliği, evlerde artan oda sayıları ve duvarlarda kabartmalı düzgün kesme taşların kullanılması şeklinde konut gelişmelerine de yansımıştır.
Alana dağılmış halde çeşitli heykel kaideleri bulunmuştur. Apollon Tapınağı’nın dış duvarlarındaki bir yazıt, yakınlardaki Myra şehrinin meclisinde görev yapmış ve Tyberissos’a yaptığı hayırseverlikleri için Apollo tapınağı temenosuna dikilmiş bir heykelle onurlandırılan bir vatandaşına tanıklık etmektedir.
Roma İmparatorluğu döneminde yerleşim, yakınındaki Myra ve Teimiusa ile birlikte bir Sympoliteia’nın parçasıydı. Tyberissos’ta bulunan başka bir yazıt da imparator Augustus’a adanmıştır.