Nobırda Kalesi

Novo Brdo Kalesi (Arnavutça: Kalaja e Novobërdës, Kalaja e Artanës; Sırpça: Тврђава Ново Брдо, Tvrđava Novo Brdo) Kosova’da bulunan bir ortaçağ Sırp kalesidir. Harabeleri Priştine’nin yaklaşık 40 kilometre (25 mil) doğusundaki Novo Brdo kasabası yakınlarında bulunmaktadır. Kale, 13. yüzyılın sonlarında Sırbistan Kralı Stephen Uroš II Milutin tarafından bölgede bol miktarda bulunan altın, gümüş, demir ve kurşun madenlerini korumak amacıyla inşa edilmiştir. Novo Brdo gümüşüyle ​​ünlüdür. Kaleye erişim yollarını koruyan 12 kilometre (7,5 mil) güneybatıdaki Prizren ve 13 kilometre (8,1 mil) güneydoğudaki Prilepac kaleleriyle birlikte Novo Brdo, kazançlı madencilik faaliyetlerine bakan bir savunma kompleksi oluşturmaya yardımcı olmuştur. Novo Brdo, Sırp Despotluğu (1402–1459) döneminde zirvedeydi ve o dönemde Sırbistan’ın en önemli madencilik alanı ve ikinci en önemli kasabasıydı. Kasabada önemli sayıda Sakson madenci, Arnavut Katolik ve büyük bir Ragusan tüccar kolonisi yaşıyordu ve kasaba bir vojvoda tarafından yönetiliyordu ancak aynı zamanda bir vali (kefalija) tarafından yönetiliyordu çünkü Despotluğun idari biriminin merkeziydi.

Sitenin sistematik arkeolojik araştırması 1952 yılında başladı. 1948 yılında, Yugoslavya döneminde, Novo Brdo kalesi Olağanüstü Öneme Sahip Kültür Anıtı ilan edildi. Kosova 2008 yılında bağımsızlığını ilan ettiğinde geçici olarak özel koruma alanı olarak belirlendi ve 2014 yılından bu yana Kosova Kültür Bakanlığı’nın korunan kültürel miras veritabanında yer almaktadır.

Novo Brdo Kalesi iki bölümden oluşur: Yukarı Şehir ve Aşağı Şehir. Sekiz dikdörtgen kuleden (Altısı Yukarı Şehir’de ve ikisi Aşağı Şehir’de), üç kapıdan (biri Yukarı Şehir’de ve ikisi Aşağı Şehir’de) ve duvarların çoğunun etrafında büyük bir kuru hendekten (Yukarı Şehir’in kuzey noktasından Aşağı Şehir’in kuzey noktasına, oradan da Aşağı Şehir’in güney noktasına) oluşur. Yukarı Şehir düzensiz altıgen bir şekle sahiptir. Aşağı Şehir, tepenin yamacından aşağı batıya doğru yelpaze gibi uzanır. Kuru hendek, kaleyi batıdan kuzeye doğru sarar. Kalenin içinde bir içme suyu kaynağı vardır. Şehir duvarlarının dışındaki geniş banliyöler (Sırpça : Подграђе) doğuya ve güneydoğuya doğru genişler. Sass madencilerinin yerleşimleri ve Dubrovnik’ten gelen tüccar kolonilerinin yanı sıra, özellikle Venedik olmak üzere İtalyan şehir devletlerinden gelen tüccarlar banliyölerde bulunuyordu.

Yukarı Şehir, Novo Brdo’nun kalesidir ve doğuda düzleştirilmiş neredeyse düzenli bir altıgen şekle sahiptir, bu nedenle düz tarafı en ulaşılabilir yöne doğru dışarıya bakan bir beşgen görünümü alır. Düzleştirilmiş kısmın ortasında büyük dikdörtgen dört kenarlı zindan kulesi vardır. Batı köşesindeki zindanın karşısında üç kenarlı bir kule vardır, kavisli tarafı Aşağı Şehir’e ve batıya bakan koyu kırmızı tuğladan bir haçla süslenmiştir. Kalan köşelerin her birinde kare kuleler vardır. Yukarı Şehir’e giriş, haçlı kule ile güneyindeki kule arasındaki surdaki bir yaya kapısından yapılıyordu. Yukarı Şehir’in uzunluğu (kuzey-güney yönünde) 50 metre (160 ft), genişliği ise 45 metredir (148 ft).

Aşağı Şehir, Novo Brdo’nun uzunlamasına dikdörtgen (180 mx 95 m, bunun 45 m’si Yukarı Şehir’e aittir) şeklinde, düzleştirilmiş kenarlara (doğu ve batıda) sahip müstahkem bir yerleşim yeridir. Aşağı Şehir sadece iki tam köşeden (her biri bir kule ile) oluşurken, kalan iki köşe aslında kemerli surlar (batı) ve Yukarı Şehir’dir (Doğu). Aşağı Şehrin ana girişi, Yukarı Şehrin güney kulesinin yanında güneydoğu surunda bulunan rampa bulunan büyük araba kapısıdır. Aşağı Şehrin kuzey kulesinin yakınındaki kuzey duvarında, kuşatma sırasında hücumlar için kullanılan bir yaya kapısı vardır.

Novo Brdo kalesi, Sırbistan Kralı Stephen Uroš II. Milutin’in (hükümdarlığı 1282-1321) saltanatının ilk yıllarında yaratıldı ve Sass madencilerinin en önemli yerleşim yerlerinden biri haline geldi (Novo Brdo Nyeuberghe olarak adlandırdılar). Novo Brdo ayrıca Sasi Yeri (Sırpça: Сашко место) olarak da biliniyordu. Novo Brdo, 1325’te tarihi kayıtlarda yer alır ve Ragusalı tüccarlarının ticaret yaptığı ve bir gümrük ofisi ve bir konsolosluk bulundurduğu bir madencilik ve ticaret merkezi olarak bilinir. O yıl yazılan bir mektupta, Dečani Kralı Stefan, Ragusa Cumhuriyeti hükümetine Novo Brdo madeninin kullanım kirasının Ragusan tüccarları tarafından tamamen ödendiğini bildirmiştir. “Nouomonte moneta argentea” amblemini taşıyan gümüş sikkeler (grossi di Novaberda), 1349’da Prens Lazar Hrebeljanović (hükümdarlığı 1373–1389) tarafından Novo Brdo’da yapılmaya başlandı. Novo Brdo’nun göz çekici gümüşü (argentum de glama), Ragusan tüccarları tarafından çok aranıyordu. Novo Brdo’nun önemi, refahı ve yüksek statüsü hakkında konuşan geç ortaçağ lüks eşya bulgularının sayısıyla daha da belgelenmiştir.

Kaynak: Novo Brdo Fortress, Wikipedia, daha detaylı bilgi için kaynağı ziyaret edebilirsiniz.