Seymenli Köprüsü, Niksar

Niksar İlçe merkezi Kılıçarslan Mahallesi’nde, şehrin içinden geçen Çanakçı Deresi üzerinde bulunan tescilli köprü yarım daire şeklinde, kemer kavsi sivri ve kesme taş, diğer kısımları moloz taş örgülü, tek kemer gözlüdür.^[1]

İnşa malzemesi ve yapım tekniği açısından Geç Roma-Erken Bizans dönemine tarihlendirilse de geçirdiği onarımlarla özgün halini kaybetmiştir.^[2]

Su değirmenlerinin ilk olarak Yunanistan ve İtalya’da kullanıldığı kabul edilmekle birlikte, M.Ö. 1.yy’da yaşayan ve Roma İmparatorluğu’nun büyük kısmını dolaşan Eskiçağın ünlü coğrafyacısı Amasyalı Strabon “Geographika” adlı eserinde; Anadolu tarihinde bilinen ilk su değirmenlerinin Niksar yakınlarındaki Kabeira’da, Lykos (Kelkit) ırmağı üzerinde, MÖ 120 – MÖ 63 yıllarında hüküm süren Mithridates Krallığı döneminde inşa edildiğini yazmaktadır. Belgeye dayalı olarak varlığı bilinen en eski su değirmeni bunlardır.^[3]

Köprünün hemen aşağısında bulunan temsili su değirmeni buna işaret ediyor olmalıdır. Değirmeni ilginç kılan özelliği ise dünyanın yatay mille dikey dönen değirmeni temsil ediyor olmasıdır.^[4]

—–

¹ Halit Çal, Niksar’da Türk Eserleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, 1989.

² Emel Şener Boy, Niksar’da Türk Devri Mimari Eserleri, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2021.

³ Atilla Bir, Osmanlı Döneminde Anadolada Kullanıldığı Bilinen Alttan Çevirmeli Su Değirmenleri ve Su Kaldırma Düzenleri, Osmanlı Bilimi Arastırmaları, 1998.

⁴ hurriyet.com.tr – Yatay Mille Dikey Dönen Değirmen