Labraunda Maussollos Andronu

Önünde iki İyon sütunu olan ve bir tapınağa benzeyen bu yapının aslında 1948’de kazılar başlamadan önce tapınak olduğu düşünülüyordu. Planı, ören yerindeki en iyi korunmuş yapı ile aynı olduğundan 1936’da Laumonier bu iki yapıyı Tapınak A ve Tapınak B olarak adlandırmıştı. 1948 yılında yazıtlara dayanarak her iki yapının da aslında birer andron, yani ziyafet salonu olduğu anlaşıldığında adları Andron A ve Andron B olarak değiştirildi. Bu adlandırma yanılgıya yol açılabilir çünkü aslında Andron A, Andron B’den daha sonra inşa edilmiştir.

Girişin üzerindeki yazıta göre Andron B, Maussollos (hd. MÖ 377–352) tarafından inşa ettirilmiştir. Yapıya verilen andron adı, Yunancada “erkekler salonu” anlamına gelir ve yemek odaları için kullanılan bir terimdir. Yani, bu yapı, sunakta tanrıya kurbanlar kesildikten sonra yenilen ritüel yemekler için kullanılıyordu. Yapının cepheye bakan duvarında, Anta duvarları, yapı boyunca sağa sola uzanan kısımları, büyük mermer bloklardan inşa edilmiş ve bu blokların bazıları MÖ 3. yüzyılda önemli resmi yazıtlar için kullanılmıştır. Bu bloklar ve güzele bezemeli oyma anta başlığı şimdi yapının önünde güneye dönük yerleştirilmişlerdir. İki anta duvarı arasında ikişer İyon sütunu yer alıyordu. Bunlardan birinin kaidesi hâlâ orijinal yerinde duruyor. Çok sayıda sütun tamburu ve yan tarafında lotus ve palmet motifleriyle bezemesi bulunan başlık da yapının önünde görülebilir. Sütunların üzerinde uzanan mermer kiriş, yani arşitrav da büyük bloklardan oluşuyordu ve üzerindeki yazıt neredeyse tüm halde günümüze ulaşmıştır:

ΜΑΥΣΣΟΛΟΣ ΕΚΑΤΟΜΝΩ ΑΝΕΘΗΚΕ ΤΟΝ ΑΝΔΡΩΝΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΝΕΟΝΤΑ ΔΙΙ ΛΑΜΒΡΑΥΝΔΩΙ
Hekatomnos oğlu Maussollos, andronu ve içindeki her şeyi Zeus Labraundos’a verdi.

Bu bloklar şimdi yapının önündeki açık alanda güneye dönük şekilde yerleştirilmiştir. Arşitravın üzerinde bir triglif-metop frizi ve onun da üzerinde geison yani korniş vardı. Bu tür çok sayıda blok yapının önünde ve güneydoğusuna doğru yerleştirilmiştir. Andron C’de ele geçen 1 metre yüksekliğindeki sfenks (erkek insan başlı oturan aslan figürü) heykeli, muhtemelen çatının iki köşesine yerleştirilen sfenkslerden biriydi. Bu sfenks bugün Bodrum Müzesi’nde sergilenmekte. Yapının tarihi Maussollos’un öldüğü MÖ 352’den daha geç olmadığına göre bu yapının ilginç bir mimari özelliğine dikkat çekmek gerekir: Bu yapıda sütunların ve anta başlıkları tipik volütlü İyon düzeninde olmasına karşın, arşitrav, triglif frizi ve geisondan oluşan tipik Dor düzeninde bir entablâtüre sahiptir. Hellenistik dönemden önce (MÖ 3.-1. yy) düzenlerin bu şekilde bir araya getirilmiş olması mimarın o dönemde geçerli kurallarına aykırıdır. Bu Labraunda’da karşımıza çıkan bir özellik.

11.63 metre genişliğindeki cephenin gerisinde bir ön mekân ve gerideki kareye yakın (9.91 x 11.08 m) ana mekâna geçişi sağlayan büyük bir kapı aralığı vardır. İç mekânın ve arka duvar boyunca 20 kline yerleştirilebilirdi. Odanın arka duvarında 4.80 metre uzunluğunda, 1.50 metre derinliğinde niş bulunmaktadır. Bu büyüklüğü nedeniyle buraya üç heykelin yerleştirildiği düşünülmektedir. Ortada tanrı Zeus’un, yanlarında da Maussollos ile kız kardeşi ve karısı Artemisia’nın heykelleri. Güney yan duvarda ise girişin iki yanında penceresi mermer söveli olan küçük nişler vardır. Yapının ısı ve hava değişimi için önemli bir konumdaydı. Yalnızca ön cephe mermerdendi. Dış duvarlar gnays taşından yapılmıştı ve olasılıkla beyaz sıvayla kaplıydı. İç duvarlar da en azından en alttaki taş sıraların üstüne kadar beyaz sıvayla sıvalıydı. Pencerelerin mermer söveleri ve ahşap kepenkleri vardı.

✶ İlişkili Yerler

Labraunda

Antik Kent, Ören Yeri