Berlin Türk Şehitlik Abidesi, Osmanlı Devleti ile Prusya Krallığı arasındaki diplomatik ve kültürel ilişkilerin somut bir hatırası olarak Berlin’de inşa edilmiştir. 1797 yılında Sultan III. Selim tarafından Berlin’e daimi elçi olarak gönderilen mutasavvıf Giritli Ali Aziz Efendi’nin vefatıyla başlayan süreç, ilk Osmanlı mezarlığının oluşmasına zemin hazırlamıştır. Başlangıçta Urban Caddesi’nde defnedilen Osmanlı elçileri ve görevlileri, zamanla artan ihtiyaçlar nedeniyle yeni bir mekâna taşınmıştır. 2 Mayıs 1865 tarihinde alınan ortak kararla mezarlık bugünkü Columbiadamm 128 adresine nakledilmiş ve bu nakil 29 Aralık 1866’da tamamlanmıştır.

Sultan Abdülaziz’in emriyle 1867 yılında bu yeni alanda bir abide inşa ettirilmiştir. Anıtın mimarı, dönemin Prusya devletinde görev yapan Alman mimar Carl Ludwig Gustav Voigtel’dir. 1834 yılında Köln’de doğan Voigtel, 1914 yılında Berlin’de vefat etmiştir. Onun tasarladığı dikilitaş biçimindeki bu anıt, yalnızca bir mezar taşı değil, aynı zamanda Osmanlı-Prusya ilişkilerinin sembolik bir ifadesi olmuştur.

Berlin Şehitlik Abidesi 1836 yılında Ernst March tarafından kurulan ve Avrupa’nın en önemli seramik üretim merkezlerinden biri haline gelen Tonwarenfabrik Ernst March & Söhne fabrikasında üretilmiştir. Bu köklü tesis, çömlek ve çini sanatında Avrupa çapında iz bırakmış, Şehitlik Abidesi de bu üretim geleneğinin değerli bir örneği olmuştur.

Abide, klasik Osmanlı mimari unsurlarıyla sade bir şekilde tasarlanmıştır. Mermer malzeme kullanılarak inşa edilmiş olup, üzerinde Osmanlıca kitabeler yer almaktadır. Kitabeler, burada ebediyete uğurlanan Osmanlı elçileri ve görevlilerinin isimlerini taşımaktadır. Bunlar arasında 1798’de vefat eden Ali Aziz Efendi, 1804’te Maslahatgüzar Mehmed Esad Efendi, 1839’da Sır Katibi Rahmi Efendi, 1853’te Sefaret Memuru Aziz Ağa ile Harbiye öğrencisi Rasim Efendi yer almaktadır.

✶ Medya
Osmanlı Şehitlik Abidesi, Berlin • Burak Uruç • 2025 • 🔎
Osmanlı Şehitlik Abidesi, Berlin • Burak Uruç • 2025 • 🔎

✶ İlişkili Yerler