Roma Arsenali, Niksar

Niksar kent merkezinde bulunan Arsenal’in tabanı kireç harçlı horasan malzeme ile kapatılmıştır. Tavanda yaklaşık 4 m. yüksekliğinde havalandırma bacası yer alır. Girişler tuğla örgü kemer geçişlidir. Duvar kalınlıkları 1,20 m.’dir. Mimari dokusu itibarıyla 2-3. yy. dönemlerine ait olduğunu göstermektedir.

Kaynak: Niksar.gov.tr

İsmet Paşa Mahallesi’ndeki cryptoporticusun duvarlarında ve tonozunda kaba yonu taş kullanılmıştır (Res.16). ∼3.80 m. genişliğindeki batıdaki galerinin batı ve doğu duvarları farklı uzunlukta olduğundan (batı duvar 16.75 m., doğu duvar ∼23.5 m.), kısa kenarlar verev biçiminde uzanmaktadır. Batı galeriye sadece doğudaki galeriden ulaşılır. İki galeri arasındaki kapının söveleri yekpare blok taştandır.

39 m. uzunluğunda, ∼4 m. enindeki doğudaki galerinin tonozunda galerinin aydınlanmasını sağlayan, üst kısma uzanan açıklıklar bulunmaktadır. Doğudaki galerinin kuzeyindeki kapı açıklığının söveleri yekpare blok taştandır. Kapıdan sonraki alan toprak dolguludur. Bu nedenle alt yapının kuzey yönünde ne kadar ve nasıl devam ettiği bilinmemektedir. Galerinin doğu duvarı boyunca yaklaşık 2.5×2.5 m. boyutlarında, tonozla örtülü, girişlerinin basık kemerli açıklıklarla sağlandığı 11 adet mekan bulunmaktadır. Mekanların içindeki toprağın temizliği sırasında toprakla karışık çok sayıda iskelete rastlanıldığı bildirilmiştir.

Mevcut mimari kalıntılar yapının tarihlendirmesi için kesin bir veri sunmasa da, özellikle agoralarda, gymnasionlarda, evlerde, tapınaklarda karşımıza çıkan cryptoporticuslar, Roma mimarisinde yapısal kolaylık sağlayan bir unsur olarak görülmektedir. Neokaisareia’daki cryptoporticusa Anadolu’dan verilebilecek en iyi örnek Pergamon Asklepion’undaki 2. yüzyıla tarihli cryptoporticusdur. Smyrna Agora’ sındaki 2. yüzyılın sonlarına ait, daha özenli işçiliğe sahip örnek, crytoporticusa açılan mekanlarla Neokaisareia’dakine benzemektedir. İnşa tekniği bakımından üst yapıdan farklı olan crytoporticus için örnekler doğrultusunda 2.yüzyıl, üst yapı için ise duvar örgüsü ve şehirde büyük tahribat yaptığı bilinen 344, 499, 503 ve 506 yıllarındaki depremler de dikkate alınarak 5.-6. yüzyıl önerilebilir.

Kaynak: Ü. Melda ERMİŞ, Neokaisareia/Niksar’da Roma ve Bizans Dönemine Ait Arkeolojik Veriler