Germiyan Hamamı

Germiyan Hamamı, diğer adıyla Süleyman Şah Hamamı, Germiyanoğlu Süleyman Şah tarafından 1361-1387 yılları arasında “Yeni Hamam” olarak yaptırılmıştır. Yıkılan eski bir medreseden kalma taş kitabede burada bulunan hamamdan bahsedilmekte, 1380’li yıllarda Germiyanoğlu Süleyman Şah zamanında bu adla inşa edildiği belirtilmektedir. Arkeolog Metin Türktüzün’e göre bu hamam, mahalle hamamı değil, daha üst seviyede insanların kullandığı bir hamamdır. Ünlü seyyah Evliya Çelebi de burayı görmüş ve eserinde “Germiyan Hamamı” olarak anmıştır.

Hamam, Kütahya’nın Merkez Börekçiler Mahallesi’nde yer alan Germiyanoğlu Dönemi’ne ait İmaret Külliyesi’nin bir parçasıdır. Külliyede II. Yakup Bey dönemine ait imaret ve mescit (1411/1412), sakahane, kütüphane olarak kayıtlara geçen bir yapı ile birlikte Süleyman Şah’a ait olduğu düşünülen bu hamam bulunmaktadır.

Kazı çalışmaları sırasında hamamın su yolları, suyun geldiği yer, külhan bölümü, ısıtma bölümü ve diğer bölümleri ortaya çıkarılmıştır. Türktüzün, “O tarihte burada bir mescitte namaz kılınıyordu. Ulu Cami o dönemde henüz yapılmamıştı.” diyerek yapının dönemin ibadet düzeniyle ilişkisine işaret etmiştir.

2016 yılında gerçekleştirilen kurtarma kazısıyla gün yüzüne çıkarılan hamam ve külliye, zamanın yıpratıcı etkisi nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Kazı sonrası Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu’nun üstünün örtülmesi yönündeki kararının Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından uygulanmaması, yapının tabiat şartlarından etkilenmesine yol açmıştır. Arkeolog Metin Türktüzün, “Yüzyılın başlarında daha belirgin ve gözlenebilir durumda olan hamam, bugün moloz ve toprakla dolmuş durumda. Bu eser, beylikler döneminin mimari özelliklerini yansıtan önemli örneklerden biridir.” diyerek acil restorasyon çağrısında bulunmuştur.

Vakıflar Bölge Md. Vekili Muhammet Enes Çınar’ın bilgi notunda, alanın yapı kalıntılarının kendilerini sergiledikleri, aynı zamanda içinde açık sergi alanlarının yer aldığı, buna ek olarak açık hava oturma alanlarının tanımlandığı “arkeolojik park” benzeri bir kamusal açık alan olarak işlevlendirilmesinin uygun görüldüğü ifade edilmiştir. Ancak bu kararın yapının özgün kimliği açısından yanlış olduğu dile getirilmiştir.

Tarihçi Özlem Camköz, külliyeyi inşa ettiren Süleyman Şah’ın, Mevlana’nın torunlarından Devletşah Hatun’u Yıldırım Bayezid’le evlendirdiğini, Kütahya’yı Osmanlı’ya savaşsız teslim ederek Anadolu Türk birliğine katkı sunduğunu vurgulamış; bu kıymetli yapının yok olma tehdidiyle karşı karşıya kalmasını “anlaşılması güç bir vefasızlık” olarak değerlendirmiştir. Ayrıca, yapının vatandaşların yol güzergâhında olmasına rağmen Germiyanoğlu Süleyman Şah ve eserlerinin bilinmediğini belirtmiştir.

Kazı çalışmalarının tamamlanmasının ardından kalıntıların aslına uygun şekilde onarılacağı, rölöve, restorasyon ve rezisyon projelerinin hazırlanacağı ve daha sonra açığa çıkan yapıların restorasyonunun gerçekleştirileceği aktarılmıştır.

✶ İlişkili Yerler

Kütahya Kültür Yolu

Diğer Türler

Yakup Çelebi Külliyesi Kütüphanesi

Kütüphane

Germiyanoğlu II. Yakup İmareti

İmaret, Külliye, Mescit, Şadırvan, Türbe