Sunguriye Türbesi, Niksar

Cami-i Kebir Mahallesi Halil Efendi Sokağı’nda bir evin avlusu içinde kalmış olan bu türbenin kime ait olduğu ve kesin inşa tarihi bilinmemektedir. Türbenin Danişmendli beylerinden İsmail Bey’in oğlu Sungur Bey’e ait olduğuna dair bir bilgiye rastlanmamıştır.

Çeşitli kaynaklarda Michael Meinecke kitabında, Danişmend Gazi’nin oğlu İsmail’in burada gömülü olduğuna ilişkin bir halk söylentisinden bahsetmiştir. İsmail Hakkı Uzunçarşılı ise, İsmail Bey’in oğlu Sungur Bey’in burada gömülü olduğunu belirtmiştir. Halit Çal’a göre türbenin içinde yer alan çinilerin tekniği dikkate alındığında yapı, 12. yy.’a değil 13. yy.’ın ikinci yarısına tarihlenmelidir.

1939 yılına kadar sağlam olan türbenin üst kısmı depremde hasar görmüş, batı duvarının bir kısmıyla kuzey ve doğu duvarının tamamı belediye tarafından yenilenmiştir. Sungur Bey Zaviyesi’ne bitişik olarak inşa edilmiş türbenin yalnızca mumyalık kısmı günümüze gelebilmiştir.

İnşa malzemesi olarak duvarlarda moloz taş, mumyalık iç duvarlarında, kubbeye geçiş ve kubbede tuğla kullanılmıştır. Türbe iç mekanının alt kısımlarının çinilerle kaplı olduğu günümüze ulaşabilen izlerden anlaşılmaktadır.^[1]

Türbenin üst katındaki kabirlerden, kuzeyden güneye doğru birinci kabrin şahidesi şöyledir:

“1- Tuvuffiye el-merḥūmü’l-maġfūr

2- ʿAlı̇̄ Çelebı̇̄ bin Aḥmed bin ʿOs̠mān”

Çevirisi:

“Merhum ve mağfur, Osman oğlu Ahmed oğlu Ali çelebi vefat etti.”

İkinci kabrin şahidesi şöyledir:

“1- Tuvuffiye el-merḥūmü’l-maġfūr

2- ʿAleyhi raḥmetehū teʿālā Mūsā bin Ḥasan bin….”

Çevirisi:

“Şan, şeref ve hükümranlığı yüce olan O (Allah)’ın rahmeti merhum ve mağfur, … oğlu Hasan oğlu Musa üzerine olsun, vefat etti.”

Yazının son satırı kırılarak kaybolmuştur.^{[2] [3]}

—–

¹ Türkiye Kültür Portalı – Sunguriye Türbesi

² Halit Çal, Niksar’da Türk Eserleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, 1989.  sh.51

³ Transkripsiyon ve harekeler için; Halit Çal’ın Niksar’da Türk Eserleri isimli kitabındaki metinler temel alınmış, transkripsiyon ve harekelerde bazı düzeltmeler ile çeviriler Engin Mutlu tarafından yapılmıştır.