Tavşan Adası (Haseninsel), Didim şehrinin kuzeybatısında, antik Didyma’nın yaklaşık 150 metre açığında bulunan küçük, ıssız bir adadır. Türkiye’nin Aydın iline bağlı olan bu Ege adası yaklaşık 150 metre uzunluğunda ve 90 metre genişliğindedir. Adanın deniz seviyesinden yüksekliği en fazla 6,5 metredir.

Tarihçe

İlk Yerleşim

2006-2011 yılları arasında gerçekleştirilen kazılardan elde edilen bulgular, çömlekçilikte kullanılan ve kırmızı bir kaplama ile işlenmiş çanak-çömlek parçalarının, Tavşan Adası’nda Kalkolitik Çağ veya Erken Tunç Çağı’nda, M.Ö. 3. binyılda yerleşim olduğunu gösteriyor. Adanın kuzeyinde, terasa benzer bir şekilde yamaçlara inşa edilmiş üç küçük tek odalı yapının kalıntılarında, Anadolu, Güney ve Doğu Ege etkileri taşıyan yerel seramikler bulundu.

Minoan Yerleşimi

Adanın güneyinde, 2000-1700 M.Ö. yıllarına tarihlenen ve taş döşeli avlular etrafında düzenlenmiş bir zanaatkâr mahallesi bulundu. Burada ortaya çıkarılan eserler arasında Kamares tarzı çanak çömlekler, minoik ağırlıklar, dokuma tezgâh ağırlıkları, mor boyalı deniz kabukları ve bir minoik çift başlı balta (Labrys) kalıbı yer alıyor. Bu bulgular, Tavşan Adası’nın M.Ö. 2. binyılın başlarında, Minos Girit döneminde bir yerleşim yeri olduğunu düşündürüyor.

Tsunami ve Sonraki Dönem

Adanın doğusunda, 15,5 x 15 metre boyutlarında, iki katlı olduğu düşünülen bir yapı kompleksi, M.Ö. 1613’teki Thera yanardağ patlamasının tetiklediği bir tsunaminin ardından yıkılmıştır. Bu alanda, Girit’in Neopalatial (Yeni Saray) dönemine ait mühürler, gemi motifleri, Lineer A yazısı içeren çömlek parçaları, bronz aletler ve obsidyen kalıntıları bulundu. Bu bulgular, adanın Minos döneminde önemli bir ticaret merkezi olduğunu gösteriyor.

Bizans ve Osmanlı Dönemi

Geç Antik veya Erken Bizans dönemine ait bir kilisenin kalıntıları adanın doğusunda keşfedilmiştir. Tek odalı yapının güneyinde bir giriş ve apsis bulunuyor. Ayrıca bu döneme ait bronz lamba zinciri ve çatı kiremitleri bulundu. 6. yüzyılda bir deprem sonucu sahil yaklaşık iki metre çökmüş ve ada oluşmuştur. 2008 yılında, Osmanlı Padişahı Süleyman dönemine ait gümüş sikkeler bulunmuş, ancak bunlar adada yerleşim olduğuna dair bir kanıt olarak değerlendirilmemiştir.

Araştırma Tarihçesi

Tavşan Adası’ndaki kazılar, Alman Arkeoloji Enstitüsü’nün Didyma Projesi kapsamında 2006 yılında başlamış ve bugüne kadar altı kazı kampanyası gerçekleştirilmiştir. Projenin yönetimini Halle-Wittenberg Üniversitesi’nden François Bertemes üstlenmiştir. 2012 yılında kazı materyallerinin detaylı bir şekilde işlenmesi için özel bir çalışma yapılmıştır.

(Wikipedia Almanca sayfasından alınıp Türkçe’ye çevrilmiştir.)