Tonyukuk Yazıtı
Tonyukuk Anıtı, Bain Tsokto Yazıtları olarak da bilinir.
- Tür: Yazıt
- Tema: Orhun Yazıtları
- Kültür: Göktürk
- Yüzyıl: 8. yy
- Bölge: Moğolistan, Ulan Batur, Nalayh
Tonyukuk Yazıtları ya da uluslararası literatürdeki adıyla bulunduğu yere nisbetleBain Tsokto Yazıtları, Orhun Irmağı vadisinde 8. yüzyılda yazılıp dikilmiş olan Göktürk Yazıtlarından birisidir. Moğolistan'ın başkenti Ulan Bator'un ilçesi Nalayh'ta Bayan Tsokto (Bain Tsokto) adlı yerde bulunmuştur.
Tonyukuk Yazıtı, 720-725 senelerinde Tonyukuk'un kendisi tarafından dikilmiştir. Bu yazıtta, Türklerin savaş stratejileri, bağımsızlık mücadelesi için verilen savaşlar, Bilge Tonyukuk'un Türk milleti için verdiği mücadeleler göze çarpmaktadır.[1]
Türk tarihinin en eski yazılı belgelerinden olan Tonyukuk yazıtları, II. Göktürk Kağanlığı döneminin büyük veziri, kumandanı ve danışmanı Bilge Tonyukuk'un ölümünden önce bizzat kendisi tarafından diktirilen dört cepheli iki yazıttan ibarettir.[2] Göktürk dönemine ait tarihi olaylardan bahseden Göktürk harfli Türkçe bir metin içerir.
Bilge Kağan Yazıtı ile Kül Tigin Yazıtının 360 km doğusunda yer alır. 1897 yılında, botanikbilimci Yelizaveta Klements tarafından bulunmuştur.[3] Açık alanda bulunduğu ve yeterince korunmadığı için büyük ölçüde tahribata maruz kalmıştır ve orijinal şeklinden oldukça farklı görünüm arz etmektedir.[2]
- ^ KONUR, Erdem. "Orhun Yazıtlarında Sosyal ve Siyasi Mesajlar 11 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."
- ^ a b Alyılmaz, Cengiz. "Bilge Tonyukuk Yazıtları Üzerine Birkaç Düzeltme" (PDF). www.turkdilleri.org. Türk Dilleri Araştırmaları dergisi, Cilt 10, Yıl 2000. 21 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2016.
- ^ Tanyeri, Yavuz. "Göktürk Yazısını Öğrenme Kılavuzu". www.academia.edu. Boğaziçi Yayınları, İstanbul, 2011. 11 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2016.
