Topal Gavur Kaya Mezarı

“Topal Gavur” lakaplı mezar, Asartaş Tepesi’nin doğusunda bugün için gözlerden uzak kalan kör bir noktada yer alır. Mezarın işlendiği kayalığın çerçeve ile sınırlandırılmış en üst kısmında Yunanca büyük harflerle “Apollonios’un Mezarı” ibaresi yer alır. Oldukça zorlukla okunabilen ve tamamlamalarla anlaşılabilen üç satırlık ikinci Yunanca yazıt mezarın giriş kapısının üstünde, arşitrav bloğunu hatırlatan bir mimari elemanın üzerine kazınmıştır. Mezarla ilgili tarafımızdan yapılan ilk yayının ardından, yazıt, Michael Wörrle’nin çalışmasıyla bilim dün- yasına kazandırılmıştır. Tamamlamalarla, genel olarak aşağı- daki anlamı içeren bir şekilde okunmuştur: “Ben Hellaphilos oğlu Apollonios burada yatıyorum. Her zaman hakkaniyetliydim. Yemeli, içmeli ve hazla dolu çok rahat bir ömür sürdüm; ancak şimdi veda zamanı ve hayat devam ediyor.”

Mezar kapısının iki yanında ayakta duran yetişkin erkek kabartmaları yer alır. Her ikisinin de asker kimliği üstlerindeki zırh ile vurgulanmıştır. “Topal Gâvur” olarak anılan sağdaki figürün taşıdığı başlık MÖ 5. yüzyıldan itibaren bölgede Pers etkisi taşıyan kabartma ve sikke betimlemelerinden tanınan tiaradır. Yüksekçe bir podyum üzerindeki figür sağ elini yu- karı doğru kaldırmış, selamlama duruşundadır. Figürün duruşu ve yükseltilmesi önemini arttırır. Bana göre; bu durum doğrudan mezar sahibi Apollonios’un yönetici kimliğine atfedilmelidir. Borchhardt ise, onun kaide üzerine yelerleştirilmiş bir ‘heykel’ olduğunu ve hatta Perikle ile ilişkilendirilebileceğini savlamıştır. Soldaki figür ise sağ elinde taşıdığı mızrağı yere dayamış göreve hazır bir asker görüntüsü çizer. Bu figürde de yine mezar sahibini görmek mümkündür ve bu sefer de onun asker kimliği vurgulanmış olmalıdır.¹

1. Apollonios’tan “Topal Gâvur’a” Bir Keşif Öyküsü, Gül Işın ↩︎

✶ İlişkili Yerler

Asartaş Akropolü

Akropolis, Yerleşke