Van Kalesi

Van Gölü kıyısında, modern kentin 5 km batısında bulunur ve eski adı Tuşpa’dır. Yaklaşık 1500 m uzunluğunda, 70-80 m genişliğinde ve 100 m yüksekliğindedir. Kalenin tarihi, Urartu Krallığı’nın kuruluşuna dayanmaktadır. İlk olarak MÖ 840-825 yıllarında Urartu Kralı I. Sarduri tarafından inşa edilmiştir. Kale, Urartu kaya mimarlığının ve taş işçiliğinin anıtsal örnekleriyle doludur. İçinde Madır (Sardur) Burcu, Analı-Kız açık hava tapınağı, I. Argişti ve kentin kurucuları Menua ve II. Sarduri kayamezarları gibi tarihi kalıntılar bulunur.

Pers, Helenistik, Roma, Bizans, Ermeni ve Türk egemenlikleri altında kalmıştır. Osmanlı döneminde tamamen askeri amaçlı olarak kullanılmıştır. Kale çevresinde gelişen eski Van Şehri, Osmanlı döneminde önemli bir yerleşim merkezi olmuştur. 16. yüzyılda İskender Paşa, Rüstem Paşa ve Hüsrev Paşa gibi yöneticilerin idaresinde büyük inşa faaliyetlerine tanık olmuştur. Eski Van Şehri, kerpiç ve taştan yapılmış tek veya iki katlı evlerden oluşan mahalleleri, camileri, kiliseleri ve diğer yapılarıyla dikkat çeker. Sur duvarları ile çevrili olan şehir, kerpiçten yapılmış olup sonraki dönemlerde moloz taşla kaplanmıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun bayındırlık faaliyetleriyle şekillenen Van, iyi korunmuş bir Osmanlı şehirciliği örneğidir. I. Dünya Savaşı sırasında 1915-1918 yıllarında Rus işgaline uğrayan ve büyük yıkımlar yaşayan şehir, sonrasında terk edilmiştir.