Zemzem-i Şerif Binası

Osmanlılar, 1517 yılında Haremeyn-i Şerifeyn hizmetini deruhte etmeye başlayınca Zemzem-i Şerif kuyusu üzerine güzel bir bina yaptılar. Bu yapının çevresine sebiller konuldu. Sebillerin üzerinde, Zemzem-i Şerifle alakalı hadis-i şeriflerin yazılı olduğu mermer kitabeler vardı. Kanunî Sultan Süleyman Han’ın yaptırdığı mermer kuyu bileziği sayesinde üzerine çıkılıp sakiler tarafından Zemzem suyu makaralarla çekilirdi. İstenmeyen kazalar sebebiyle kuyuya düşenler olduğu için Sultan Birinci Ahmed Han tarafından gümüş bir parmaklık yaptırıldı.

Zemzem binasının son şeklini alması, Sultan Birinci Abdülhamid Han devrine rastlar. 1787 yılında görülen lüzum üzerine Zemzem binası sökülmüş ve yeniden yapılmıştır. Bu esnada kuyu ve mahfazasına dokunulmazken binanın kapısı, pencere söveleri, parmaklıkları ve Zemzem-i Şerif sebilleri devrin estetiğine uygun şekilde tasarlanmıştır. Zemzem binasının farklı yerlerine monte edilen mermer levhalar üzerine İnsan Suresi’nin 17. ve 18. âyet-i kerîmeleri ile “Zemzem suyu ne niyetine içilirse onadır.” ve “Kulun içinde Zemzem ile cehennem ateşi bir arada olmaz.” hadis-i şerifleri işlenmiş ve altın suyuyla yaldızlatılmıştır. Kapı ve pencere kitabelerinde Sultan Birinci Abdülhamid Han’ın ismi ve “1201” Hicrî tarihi (1787) hakkedilmiş olup son derece zarif bir görüntüsü vardır.

Yukarıda bahsi geçen mermer bilezik, gümüş korkuluk ve kitabeler, günümüzde Mekke Müzesi’nde teşhir edilmektedir.

1955 yılında, izdihama yol açtığı gerekçesiyle önce tarihî Zemzem-i Şerif binası kaldırıldı. Daha sonra da Zemzem dağıtma işi, tavaf alanının altına alındı. Tavaf alanını daraltmasından dolayı ilk defa 1963 yılında Zemzem kuyusunun tamamen zemine alınması gündeme geldi.

1979 senesinde mukaddes kuyu, zeminde müstakil bir alana alındı, girişi ise doğu revaklarına yakın bir yere yapıldı. O yıllarda Zemzem-i Şerif’i ziyaret edecek olanlar merdivenle aşağı iner, kuyuyu rahatlıkla görebilirlerdi. Yaşanan izdihamlar gerekçe gösterilerek 2001 yılında kuyuya giden kısım tamamıyla kapatıldı. Bugün sadece vazifeliler kuyuyu görebilmektedirler ve Zemzem-i Şerif, Mescid-i Haram’ın birçok yerine konulan termoslarda dağıtılmaya devam etmektedir.

Kaynak: https://yedikita.com.tr/mescid-i-haramin-yitikleri/