Afif Paşa Yalısı
Ferik Ahmet Afif Paşa Yalısı, Cemil Kemal Muhayyeş Yalısı olarak da bilinir.
- Tür: Yalı, Köşk, Konak
- Tema: Alexandre Vallaury Yapıları, Boğaziçi Yalıları
- Kültür: Osmanlı
- Yüzyıl: 20. yy
- Bölge: Türkiye, Marmara Bölgesi, İstanbul, Sarıyer, Yeniköy (Sarıyer)
Yeniköy Köybaşı caddesi üzerinde, İstinye İskelesi yakınında bulunan yalı, Levazımat Reisi ve 1. Ferik (Korgeneral) Ahmet Afif Paşa tarafından ünlü Fransız Mimar Alexandre Vallaury’ye yaptırılmıştır. Yalıya ve bugün ayrı bir parselde bulunan kayıkhanesine setli bir bahçeden geçilmektedir.
Afif Paşa Yalısı, tipik 20. Yy. başı İstanbul Art Nouveau’su örneğidir. Plan ve cephe sistemi denize dik bir simetri eksenine göre kurulmuş, biri zemin, üçü de normal olmak üzere toplam dört kattan oluşmaktadır. Ana girişleri sağ ve sol cephelere yerleşmiş merdivenlerden sağlanmaktadır. Kara tarafındaki cephede bahçeyle zemin katı bağlayan servis merdivenleri bulunmaktadır.
Yalın görünüme sahip kara cephesinin, hareketli ve zengin görünüme sahip deniz cephesine göre daha geniş tutulması, yalının her odasından deniz manzarasının görülmesi kaygısıdır. Vallaury yapılarının giriş cephelerinin ihtişamlı görünüşüne karşılık, Afif Paşa Yalısı’nda bu ihtişamın deniz cephesine verildiği görülmektedir.1
Halid Ziya Uşaklıgil’in aynı adlı eserinin ilk televizyon uyarlaması olan, Halit Refiğ’in yönettiği 1975 yapımı Aşk-ı Memnu dizisi bu yalıda çekilmiştir.
1 19. yy Başından Cumhuriyet’e Kadar Boğaziçi’nde Yalı Nitelikli Yapılar, Banu İlker, sh. 318.
