Gazanfer Ağa Medresesi

Bozdoğan Su Kemeri’nin Unkapanı yönünde, kemere bitişik, Atatürk Bulvarı üzerindedir. Hicri 999, miladi, 1590 tarihinde tamamlanan medresenin banisi, Sultan II. Selim, Sultan III. Murad ve Sultan III. Mehmed dönemlerinde 30 yıl Darüssaâde Ağalığı ve Hasodabaşılık yapan Darüssâde Ağaları’ndan olan Gazanfer Ağa’dır. Gazanfer Ağa, 23 Receb 1011 / 1602 tarihinde sarayda vuku bulan bir isyanda Osman Ağa ile birlikte yeniçeriler tarafından katledilmiştir. Külliyenin vakfiyesi de 1004/1595 tarihlidir. Bir türbe, sebili ve kütüphanesi de bulunan medrese, küçük ölçekli bir külliyeye teşkil etmektedir. Mimarı olarak Mimar Davud Ağa’ya ithaf edilmektedir.

Vakfiyesine göre medresede 16 kişi bulunmaktaydı ve her öğrenciye günlük 5 akçe verilmekteydi. Aralarından akıllı ve dürüst olanı muid olarak seçilir ve kendisine tayin edilen iki hücrede oturur ve hizmeti karşılığında günde 10 akçe alırdı. Ayrıca her gün sabah namazının ardından talebeler, toplanarak vâkıfın ruhuna Kuran-ı Kerim okumaları karşılığında da 2’şer akçe alırlardı. Bunun dışında bevvab tayin edilen kişi 4, ferraş ise 3 akçe yevmiye alırdı.

Medrese 1943 yılında Belediye Müzesi’ne dönüştürülünce, tamir edilerek harap olduğu durumdan çıkarılmıştır. Tamirini ise Ekrem Hakkı Ayverdi üstlenmiş, 1950’lerde onarımı tamamlanmıştır.. Medresenin 1590 yılında eğitime başlamasından beş yıl sonra 1595-1596 yılında medresenin içinde kütüphane kurulmuştur. Gazanfer Ağa tarafından vakfedilen 120 yazmadan oluşan ilk kütüphane, zamanla 5133 kitabıyla zengin koleksiyona ulaşmış ve 1929 yılında Süleymaniye Kütüphanesi Müdürlüğüne devredilmiştir. 1950 yılından 1989’a kadar “Belediye Müzesi” olarak kullanılan yapı bu tarihte Belediye Müzesi Yıldız Sarayı’na taşınmış, daha sonra da “Karikatür ve Mizah Müzesi” haline getirilmiştir

İstanbul’un Fethi Sonrası Kurulan İlk Semt: “Saraçhane” Süleyman Faruk Göncüoğlu