Karmir Blur
Teişebaini olarak da bilinir.
- Tür: Antik Kent, Kale, Ören Yeri
- Kültür: Urartu
- Bölge: Ermenistan, Erivan
Karmir Blur diğer adıyla Teişeba URU şehri, bugünkü Ermenistan’ın Erivan şehrine yaklaşık 6 km uzaklıktaki Razdan Nehri’nin güney tarafında konumlanmıştır.
Karmir Blur’un ilk bilimsel çalışmaları, burada bulunan çivi yazılı blok taşın ortaya çıkmasının ardından 1939 yılında başlamıştır. Çivi yazılı belgede Argişti oğlu Rusa isminin geçmesi yerleşmenin bu kral tarafından inşa edilmiş olduğunu göstermiştir. 1962 yılında sitadelin güneybatısında bulunan ve tapınak temellerine ait dağılmış haldeki taş bloklar üzerinde “Aza” eyaletinde “Teişebaini” şehrinde krallığın baş tanrısı Haldi adına “susi” tapınağı ile “Muhteşem Kapı” inşa ettirildiğinden bahseden satırlar okunmuştur. Bu yazılar dolayısıyla kentin adının Teişebaini olduğu somutlaşmıştır.
Yapılan çalışmalarda sitadelinin büyük bölümü açığa çıkarılmıştır. Kentin, kuzey-kuzeybatı tarafı Razdan Nehri ve yüksek kayalıklar tarafından sınırlanmıştır. Bu konumu kente doğal bir koruma sağlarken aynı zamanda su kaynaklarından yararlanma imkânı da sağlanmıştır. Şehrin güney ve batısı ise tarımsal etkinliklere uygun bahçe, bağ ve tarlalardan oluşmaktadır.
Karmir-Blur sitadeli yaklaşık 4 hektarlık bir alana yayılır. Sitadeli çevreleyen surlar 3-4 sıra taş duvar üzerinde yükselen kerpiç duvarlardan oluşur. Surlar üzerinde savunma amaçlı olduğu düşünülen, belli aralıklarla yerleştirilmiş kuleler bulunur. Ana girişin güneybatıdan sağlandığı anlaşılır. Girişe rampalı bir yolla ulaşılır ve her iki yanında savunma amaçlı olduğu anlaşılan birer kule yerleştirilmiştir. Sitadelin kuzeybatısında bir diğer giriş kapısı bulunur.
Karmir-Blur’un en önemli yapı grubu saray ve bu alanla ilişkili depolama üniteleridir. Bu alanın yaklaşık 150 birimden oluştuğu rapor edilmiştir. Yapı grubunun zemin katlarında depolama üniteleri ve imalathaneler ve işliklerin bulunduğu belirtilmiştir. Arkeolojik buluntulardan hareketle bunlar: Tahıl, susam, şarap, yağ gibi yiyecek ve içeceklerin depolandığı ya da imalatının yapıldığı mekânlar, silah depoları, gündelik kullanımla ilişkili çanak-çömleklerin bulunduğu mekânlar, kemikten alet ya da süs eşyalarının üretildiği odalar, hayvan derilerinin istif edildiği, saklandığı odalar ve olarak nitelendirilmişlerdir.
Kentte ortaya çıkarılan dönemin yöneticilerinin zenginliklerini yansıtan altın, gümüş ve bronzdan takılar, heykel gibi buluntular Urartu sanatı hakkında bilgiler verir. Yöneticilere ait mevcut takılar gündelik hayat içerisindeki zengin yaşamlarının anlaşılması açısından önemlidir.
Karmir Blur, yaklaşık 25 hektarlık bir alana yayılan aşağı yerleşmeye sahiptir. Sitadelin batısı ve güneybatısında uzanan yerleşme dokusu, farklı nitelikteki yapı grupları ile dikkat çeker. Düzgün, planlanmış kimi zaman içinde oturanların toplumsal konumlarını yansıtan konutlar yanında daha basit planda ve düşük nitelikte bir işçiliğin ürünü konutlar da yaygındır.
Karmir Blur şehrinde ortaya çıkarılan bulgular şehrin oldukça önemli bir idari ve ekonomik merkez olduğunu gösterir. Özellikle depolama alanlarının sayısı ve potansiyeli bölgedeki tarım arazilerinde elde edilen ürünler için önemli bir krali depolama alanı olduğunu gösterir. Yine depolanan ürünlerin çeşitliği bölgede gerçekleştirilen tarımsal etkinliklerin boyutlarını da yansıtır.
Karmir Blur – urartular.com.tr
 Karmir Blur "Red Hill" | |
  Shown within Armenia | |
| Alternative name | Karmir Blur |
|---|---|
| Location | Yerevan, Armenia |
| Coordinates | 40°09′14″N 44°27′12″E / 40.153888°N 44.453366°E |
| Type | city, palace, and citadel |
| Area | 44.5 ha (110 acres) |
| Height | 901 metres (2,955 ft) |
| History | |
| Builder | Rusa II |
| Founded | Between 650 and 600 BC |
| Abandoned | 585 BC |
| Site notes | |
| Excavation dates | 1939-? |
| Condition | Ruins (portions of walls remain) |
| Public access | Yes |
| Website | Erebuni Historical & Archaeological Reserve: Teishebaini Citadel |
Teishebaini (also Teshebani, modern Karmir Blur (Armenian: Կարմիր Բլուր) referring more to the hill that the fortress is located upon) was the capital of the Transcaucasian provinces of the ancient kingdom of Urartu. It is located near the modern city of Yerevan in Armenia. The site was once a fortress and governmental centre with towered and buttressed perimeter walls, massive gates, a parade ground within its walls, and storage rooms that entirely occupied the ground floor. The site of the city, palace and citadel together measure over 0.45 km2 (110 acres).[1] The name Karmir Blur translates to "Red Hill" because of the hill's reddish hue. It became this color after the city was set on fire and the upper walls which were made of tuff fell and crumbled because of the heat. After the tuff was heated by the fire, it took on a more intense red color and therefore the hill became red. The lower portions of the walls were left standing after the fire since they were built with a stronger stone. Teishebaini is situated at a height of 901 metres (2,956 ft).[2]
- ^ Sir Banister Fletcher's a History of Architecture - Page 74 by Sir Banister Fletcher
- ^ Teishebaini Elevation and Position