Şapinuva

Ortaköy Hitit şehri, Prof. Dr. Aygül Süel ve Dr. Mustafa Süel başkanlığında yürütülen yüzey araştırması proje çalışmaları kapsamında keşfedilmiştir.

Ortaköy Hitit şehri, Çorum İl merkezinin 53 km güneydoğusunda bulunan Ortaköy İlçe merkezinin 3 km güneybatısında yer almaktadır.

Çağındaki adının Şapinuva olduğunu tespit ettiğimiz bu şehir Hitit Devletinin bir diğer başkentidir. Anadolunun Hitit çağına ait keşfedilen, Boğazköyden sonra ikinci büyük çivi yazılı arşivi Ortaköy Arşividir. Ele geçen dört bini aşkın tablet ve tablet parçası Hititçe, Hurrice, Hattice, Akatça gibi çeşitli dillerde yazılmıştır. İdari, dini, fal gibi çeşitli konuları içeren tabletler, bir kraliyet arşivine aittir.

MÖ 14. yüzyıl başlarında, Şapinuva’da hüküm süren Büyük Kral II. Tuthaliya ve Kraliçe Taduhepa çiftidir. Şapinuva Şehri’nin MÖ 13. yüzyılda Büyük Kral II. Murşili tarafından da kullanıldığı belgelerden bilinmektedir. Bu da, idari bölgesinde yer alan şehirlerle oldukça geniş bir coğrafyaya yayılan bu Hitit Şehri’nin sadece Orta Hitit döneminde değil,  uzun bir zaman iskan edilmiş olduğunu göstermektedir.                 

Ortaköy Hitit Şehri, kuzeybatıdan güneydoğu istikametine alçalan bir plato üzerinde yer almaktadır. Hititler bu bölgeye geldiklerinde mevcut köylere yerleşmemişler, araziyi teraslayıp düzelterek bu büyük şehri kurmuşlardır. Yukarıdaki teraslarda daha çok idari yapıların olduğu gözlenmektedir. Şehir batı yönünde tepelere dayanmaktadır. Bu tepeler üzerinde de dini ve askeri yapılara ait olması muhtemel yaygın mimari izlere rastlamaktayız.

Kelkit-Yeşilırmak vadisi boyunca doğu-batı yönündeki ticaret yolu, bu şehrin önünden geçerek Orta Anadoluya ulaşmaktadır. Hareketli ve ekonomiyi zenginleştirecek bir trafiğe sahip bu yol üzerinde çok önemli bir noktada yer alan Hitit şehri Şapinuva, böylece çok önemli ticari özelliğini kazanmış bulunmaktadır.

Şapinuva, Hitit dünyası için çok özel olan arınma ritüellerin yazıldığı önemli bir dini merkezdir. Bu husus Şapinuva’ya kutsanmış önemli ve vazgeçilmez dini bir şehir kimliği kazandırmıştır.

Ortaköy’de bugüne kadar yapılan kazılarda idari, ticari ve dini özellikler taşıyan birçok yapı keşfedilmiş ve bilim dünyasına tanıtılmıştır. Açığa çıkarılan anıtsal yapılar koruma altına alınmaktadır. Bu büyük şehirde şehrin yayılımını da gösterecek olan Jeofizik çalışmaları yapılmaktadır.

Ortaköy-Şapinuva Arkeolojik Kazı Projesi