Nereidler Anıtı

Yunan tapınağı şeklinde inşa edilmiş bilinen en eski anıt mezardır ve Halikarnassos’taki Mausoleum gibi daha sonraki anıtsal yapılara ilham kaynağı olmuştur. Anıt ilk olarak 1938 yılında Fellows tarafından bulunmuştur. Muhtemelen bir deprem sonucu yıkılmış ve tüm parçaları etrafa dağılmış halde bulunmuştur. Fellows’un çabalarıyla anıtın tüm kabartma parçaları, diğer anıtlarla birlikte gemilerle İngiltere’ye taşınmış ve halen British Museum’da sergilenmektedir. Anıtın kesin tarihi bilinmemekle birlikte, araştırmacılar genellikle MÖ 390-380 yılları arasına tarihlendirmektedir. Mezar sahibi olarak, hanedan döneminin Xanthos yöneticilerinden biri için yapıldığı öngörüsüyle Erbinna (Arbinas) ismi daha çok kabul görmektedir. Anıt, 4 metre yüksekliğinde 8 metrelik bir podyum üzerine inşa edilmiş bir İon tapınağı görünümündedir. Podyumun üst alanı 10,2 x 6,8 m ölçülerindedir. Podyum üzerindeki cella kısa kenarlarda dört, uzun kenarlarda ise altı İon sütunu ile çevrilidir. Podyumun temelinde ve iç gövdesinde kullanılan kireç taşı üzerine tamamen beyaz mermerden yapılmıştır. Podyumu çevreleyen iki sıra friz dışında, İon tapınağının saçaklarını ve cella duvarını çevreleyen iki sıra friz daha bulunmaktadır. Anıtın doğu ve batı yüzlerindeki üçgen çatı alınlıkları da frizlerle süslenmiştir. Araştırmacılar, anıtın rekonstrüksiyonunda bu frizlerin sırası konusunda farklı görüşlere sahiptir. British Museum’da sergilenen rekonstrüksiyonlu kısım mozolenin sadece doğu yüzüdür. Anıt, İon sütunları arasındaki kadın heykelleri ve ayaklarının altındaki deniz yaratıkları Yunan mitolojisindeki deniz perileri olan Nereidlere benzetildiği için bu isimle anılmaktadır. Öte yandan Thurstan Robinson, bu heykellerin Letoon’da bulunan Üç Dilli Yazıt’ta adı geçen tanrıça Leto’nun eşleri (Eliyãna) olabileceğine dikkat çeker. Yapılan incelemeler anıtta dört adet klinai olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla anıt, sahibi ve ailesi için kullanılmış olabilir.¹

1. Lycian Monuments, Nereid Monument ↩︎