Yunus Emre Çeşmesi, Viyana

Yunus Emre Çeşmesi, Viyana’nın 18. bölgesindeki Türkenschanzpark’ta, Dänenstraße ile Peter-Jordan-Straße girişinde yer almaktadır. Çeşme, Türk halk şairi ve mutasavvıfı Yunus Emre’nin hatırasına ithafen inşa edilmiş olup, 4,2 metre yüksekliğe ve 2,4 metre genişliğe sahiptir. Osmanlı-Türk mimari üslubunda tasarlanan eser, Türkiye Cumhuriyeti tarafından Viyana’ya armağan edilmiştir.

UNESCO’nun 1991 yılını Yunus Emre’nin doğumunun 750. yıldönümü vesilesiyle “Yunus Emre Yılı” ilan etmesi üzerine hayata geçirilen bu proje, dostluk ve karşılıklı anlayışın simgesi olarak planlanmıştır. Çeşme, 11 Ekim 1991 tarihinde Türk Büyükelçisi Ayhan Kamel tarafından, Viyana Belediye Başkanı Helmut Zilk ve Währing İlçe Başkanı Karl Homole’ye resmî bir törenle teslim edilmiştir.

İnşa süreci 1991 yazında başlamıştır. Lehrbauhof Ost’a bağlı çıraklar ücretsiz olarak temel ve çekirdek kısmı hazırlamış, asıl yapım ise Türk ustalar tarafından, mimar Dr. Aydın Yüksel’in gözetiminde gerçekleştirilmiştir. Yaklaşık iki milyon şilin tutarındaki ana masraflar Türkiye tarafından karşılanmış, mermer, bakır ve çini gibi malzemeler Türkiye’den getirilmiştir. Avusturya ise temel, kaide, altyapı, su tesisatı ve idari işlemler için gerekli desteği üstlenmiştir.

Mimari bakımdan sade ve dengeli bir düzen sergileyen çeşme, taş döşeli bir zemin üzerine oturur. Üst kısmında “mā şā’a llāh” (Allah ne dilerse o olur) ibaresi yer almaktadır. Muslukların üzerinde Kur’an-ı Kerîm’in 21/30. ayeti işlenmiş, aynı zamanda bu ayetin Türkçe ve Almanca çevirilerine de yer verilmiştir: “Biz her canlı şeyi sudan yarattık.” Buna ek olarak, Yunus Emre’nin insan sevgisini ve gönül merkezli tasavvuf anlayışını yansıtan dizeleri çeşmeyi süslemektedir. Annemarie Schimmel’in Almanca’ya çevirdiği beyitler arasında “Bir iddia için gelmedim, yalnızca aşk için iş görürüm” ve “Dostun mekânı gönüldür – ben gönüller yapmaya geldim” ifadeleri dikkat çekmektedir.