Yeri: Rize’nin İkizdere İlçesine bağlı, eski adı Homeze olan Demirkapı Köyü’nde yer almaktadır.

Tarihçesi: Cami, kitabe açısından bölgenin en zengin örnekleri arasındadır. Dış kapı girişinde, harim giriş kapısında, minber aynalığında ve vaaz kürsüsünde olmak üzere toplamda sekiz (8) kitabeye sahiptir.

Kuzeydoğudaki giriş kapısı üzerinde mermere işlenen üç satırlık Osmanlıca yazıttan, eserin 1105/1693 inşa edildiği öğrenilmektedir.

Yazıtta;
Sahibül hayrat ve hasenat
El hac lamed (Ahmed?) ibni Osman
Sene 1105

Harim giriş kapısı, minber ve vaaz kürsüsü üzerindeki kitabeler boyandığı için okunamamıştır. Ancak minberde üç satıra sıkıştırılmış kitabeden yazıtların Kâtip Ahmed Efendi’nin yazdığı anlaşılmaktadır. Bunun dışında “Usta Abdurrahman ve Usta Ali” isimleri minberden, Usta Ahmet bin Mehmet (1308/1891) vaaz kürsüsü üzerindeki kitabelerden çıkartılabilmiştir.

Cami ile ilgili üç arşiv vesikasına ulaşılmıştır. 1682 tarihli avârız defterlerine göre köyün, yol üzerinde bulunması nedeniyle köy halkının derbentçilik görevini ifa ettiği bilinmektedir. Köyde bulunan caminin ise hayırsever Hacı Ahmed tarafından yaptırıldığı geçmektedir. İlk olarak camide görev yapanlara herhangi bir ücret ödenmediği, gönüllülük esasına göre çalıştıkları, 1793’te ise yarım akçe ile vazifelerini
yürüttüğü görülmektedir. Buradan hareketle yapının ilk inşasının 1793’ten daha önce olduğu ortaya çıkmaktadır ki, belgeden 1700’de caminin imamlığına Ömer’in atandığı bilgisi bunu teyit etmektedir. Giriş kapısındaki kitabeyle sabit olan 1693 tarihine ek olarak vaaz kürsüsü üzerindeki 1308/1891 tarihi eserin onarım yılına atıfta bulunmaktadır.

✶ Kaynaklar