Develi Ulu Cami
Siva Sitti Hatun Camii, Sivasi Hatun Camii olarak da bilinir.
- Tür: Cami
- Tema: Kadın Baniler, Ulu Camiler
- Kültür: Selçuklu
- Yüzyıl: 13. yy
- Bölge: Türkiye, İç Anadolu Bölgesi, Kayseri, Develi
- Durum: Erişilebilir
Develi Ulu Cami, Hicrî 680 (Miladî 1281) yılında, Anadolu Selçuklu Sultanı IV. Kılıç Arslan’ın oğlu III. Gıyâseddin Keyhüsrev döneminde, Göçer Arslan’ın oğlu Nasrullah ve câriyesi Said kızı Sivâsî Hatun tarafından inşa ettirilmiştir. Caminin yapımı, Selçuklu döneminde sur dışındaki nüfus artışına karşılık olarak planlanmış; böylece dış surların ötesinde yeni yerleşimlerin oluşmasının önü açılmıştır. Bu gelişme, Develi’de kentsel yayılmanın yönünü ve boyutunu belirlemiştir.
Cami kare planlıdır. İç mekân, mihrap ekseni boyunca dizilmiş dört sıra taş ayakla beş sahına (nef) ayrılmış; toplamda on altı kagir ayak, yapının taşıyıcı sistemini oluşturur. Mihrap ekseni merkezden hafif doğuya kaydırılmış ve bu şekilde ortaya bir minber yerleştirme imkânı sağlanmıştır. Orta sahının üzeri kubbe ile örtülüdür; giriş kısmından hemen sonra gelen bölümde ise fener kubbesi yer almaktadır. Yan sahınlar uzun ve sivri tonozlarla örtülmüş, bu tonozlar takviye kemerlerle bölünerek hem statik denge hem de mimari ritim elde edilmiştir.
Mihrabı, yöresel taş olan andezitten oyularak inşa edilmiştir. Mihrap nişinin içinde daha küçük bir mihrap daha yer alır; üst kısmı stalaktitli bir kubbeyle örtülmüştür. Mihrap çerçevesi, alınlıkları ve niş duvarları; kabartma yazılar, geometrik bezemeler ve nebatî motiflerle zengin şekilde süslenmiştir. Mihraba gömülü taş madalyonlar ve zarif kompozisyon, yapının sanatsal yönünü öne çıkarır.
Caminin cümle kapısı da dikkat çekici taş işçiliğiyle öne çıkar. İç içe geçmiş iki sivri kemer, dişli bordürler ve stalaktitli kornişlerle tamamlanmıştır. Kapının her iki yanında sivri kemerli nişler bulunur. Girişte biri çerçevede, diğeri alınlıkta olmak üzere iki kitabe yer alır. Bu kitabeler, caminin yapım tarihini ve vakfeden kişileri belgelemektedir.
Cami dıştan sade bir görünüm sergiler. Üstü kara dam tarzında toprakla örtülmüş, kenarlara yağmur sularını tahliye eden çörtenler yerleştirilmiştir. Doğu ve güney cephelerindeki toplam yedi pencere ile doğal aydınlatma sağlanmaktadır. Yakın zamanda iç mekândaki sıvalar sökülmüş ve böylece mimari detayların özgün yüzeyi gün yüzüne çıkarılmıştır.
Günümüzde camide bulunan minber orijinal değildir. Orijinal minber, yüksek sanat değeri taşıdığı için önce Eski Kayseri Müzesi’ne (Hunat Hatun Medresesi), ardından Ankara Etnografya Müzesi’ne taşınmış ve hâlen orada sergilenmektedir. Caminin solundaki minare ise geç dönemde eklenmiş olup, orijinal yapının parçası değildir.
Mimari yapısı, süsleme anlayışı ve malzeme kullanımıyla Develi Ulu Cami; Sivas, Kayseri ve Niksar gibi Selçuklu şehirlerindeki Ulu Camilerle benzerlik taşır. Özellikle mihrabı, kapısı ve minberiyle Anadolu Selçuklu cami mimarisinin seçkin örneklerinden biri olarak kabul edilir.












✶ İlişkili Yerler