Emir Şahap Türbesi

Viki Anıtları Seviyor

1-31 Ekim 2025

Emir Şahap Türbesi fotoğrafınızla yarışmaya katılın!

Katıl

Emir Şahap Türbesi, kitabesindeki bilgilere göre Hicrî 728 yılı Sefer ayında (Miladî 1328) inşa edilmiştir. Türbede üç sanduka yer alır: Güneydeki sanduka kitabesinden anlaşıldığı üzere Emir Şahap’a, ortadaki 1332’de vefat eden Kutluğ Tekin Hatun’a aittir. Kuzeydeki küçük sandukanın yazısı ise tahrip olduğundan, kime ait olduğu kesin olarak bilinmemektedir.

Tarihi bağlamda, Emir Şahap dönemin önemli devlet adamlarından biri olan İlhanlı Veziri Emir Çoban’ın soyundan gelmektedir. Emir Çoban, Sultan Ebu Said’le arası açılınca 1327’de öldürülmüş; Anadolu valisi olan oğlu Demirtaş isyan etmiş, ardından Mısır’a sığınmış ve 1328’de orada öldürülmüştür. Onun oğlu Büyük Şeyh Hasan Anadolu ve Irak’ta çeşitli siyasi faaliyetlerde bulunmuş, onun oğlu Emir Bayram ise Kutluğ Tekin Hatun’un babasıdır. Kutluğ Tekin Hatun, İlhanlı Veziri Emir Çoban’ın torunu ve Emir Şahap’ın eşidir. Vakıf kayıtlarında soy zinciri şu şekilde belirtilir: “Emir Çoban’ın oğlu Timurtaş’ın oğlu Şeyh Hasan Büzürg’ün oğlu Bayram Şah’ın kızı Kutluğ Tekin (Tigin).” Hatun, 1327’de vefat eden eşi Emir Şahap adına İlhanlı mimarı Kaluyan’a türbeyi yaptırmıştır. 1333 (Hicrî 733) yılında vefat edince, aynı türbeye defnedilmiştir. 1500 yılına ait Osmanlı tahrir defterlerinde de “Türbe Vakfı” kaydıyla anılmaktadır. Ayrıca, aynı dönemlerde Kayseri’de yaşamış bir başka Kutluğ Hatun daha bulunmakta olup, şehrin en süslü yapılarından biri olan Şah Kutluğ Hatun Türbesi bu ikinci kişiye aittir.

Yapı, kuzey-güney doğrultuda dikdörtgen planlı olup 9,90 x 7,70 metre ölçülerindedir ve iki katlı olarak düzenlenmiştir. Zemin katın altında bulunan mumyalık bölümü zeminden 1,30 metre yüksekliğe sahiptir ve profilli bir silme ile çerçevelenmiştir. Türbenin mescid (ziyaretgâh) ve mumyalık bölümlerine kuzey cepheye açılan kapılardan girilmektedir.

Kuzey cephesi, üzerinde dendanlarla süslenmiş kalkan duvarı sayesinde diğer cephelerden daha yüksek tutulmuştur. Doğu, batı ve güney cephelerinde dikdörtgen pencereler yer almakta, ayrıca güney cephede kıble yönünü vurgulayan bir mazgal pencere bulunmaktadır. Mumyalık bölümüne kuzeydeki kapıdan üç basamakla inilir. Bu bölüm, dikdörtgen planlı olup sivri kemerle desteklenen sivri tonoz örtüye sahiptir.

Yapının en dikkat çekici unsurlarından biri kuzeydeki taçkapıdır. Bu bölüme iki kollu bir merdivenle ulaşılır. Taçkapı, bezemesiz iki bordürle çerçevelenmiş olup nişi, alt kısmında U biçiminde dolaşan iki sıra küçük mukarnasla süslenmiştir. Bu dizinin üzerinde üç sıralı mukarnas kavsara yer almakta, birinci sıranın ortasındaki mukarnasın nişi içinde türbenin mimarına ait kitabe bulunmaktadır. Kavsara alınlığı süslemesiz bırakılmış, kavsara kemerinin üzerinde ise beyaz mermer üzerine işlenmiş iki satırlık inşa kitabesi yerleştirilmiştir.

İç mekânda kıble cephesine açılan pencerenin üst bölümü dört sıra mukarnaslı kavsara biçiminde düzenlenerek ayrı bir önem kazandırılmıştır. Mescid mekânı kuzey-güney doğrultusunda sivri beşik tonozla örtülmüş, tonozu desteklemek için doğu-batı yönünde bir sivri kemer eklenmiştir. Mekânda üç sanduka bulunmaktadır: güneydeki sanduka kitabesinden anlaşıldığı üzere Emir Şahap’a, ortadaki ise 1332’de vefat eden Kutluğ Tekin Hatun’a aittir. Kuzeydeki küçük sandukanın yazıları ise tahrip olduğundan kime ait olduğu bilinmemektedir.

Türbenin süsleme unsurları oldukça sınırlıdır; esas bezeme yalnızca taçkapıdaki mukarnas kavsarasına yoğunlaşmıştır. Duvarlarda düzgün kesme taş malzeme kullanılmış, bu da yapıya sağlam ve estetik bir görünüm kazandırmıştır.

Taçkapının üst kısmında bulunan mermer kitabe, yapının Hicrî 728 yılının Sefer ayında, yani 1328 yılında Emir Şahap adına yaptırıldığını belgelemektedir. Ayrıca kavsara içerisindeki kitabe, mimarın adını kaydetmekteyse de yazı tam olarak okunamamaktadır. Bu isim bazı araştırmacılarca “Kara Bulu” olarak, bazılarınca ise Bünyan Ulu Cami ile Köşk Hanekâhı türbesinde adı geçen Kaluyan bin Lokman olarak değerlendirilmiştir.

✶ İlişkili Yerler

Babük Bey Zaviyesi ve Türbesi

Türbe, Zaviye