Gazi Evrenos Bey İmareti, Gümülcine

Gümülcine (Komotini) şehir merkezindeki Gâzi Evrenos Bey Külliyesi, Osmanlıların ünlü akıncı beylerinden Evrenos Bey tarafından, 1365-70 yılları arasında yaptırılmıştır. VGMA’da, Gâzi Evrenos Bey Câmii ve İmâreti Vakfı defter no:175 sayfa no:280 sıra no:2293’te kayıtlıdır. VGMA’da Gâzi el-Hac Evrenos Bey Câmi-i Şerîf ve İmâreti Vakfı adıyla 34 ayrı kaydı bulunmaktadır. Bünyesinde mescit, imâret ve zâviyeyi barındıran külliye, Yunanistan’daki en eski Türk-İslâm eseridir.

Erken Osmanlı mimarîsinin bir örneği olan yapı, “ters T” planlıdır. İmâretin kitâbesi, Balkan Savaşı’ndan sonra şehrin Bulgar işgali döneminde (1912) kazınmış ve yerinden sökülmüştür. Günümüzde müzede saklanan bu kitâbenin yerinde, işgal döneminde konulmuş Bulgarca kitâbe bulunmaktadır.

Batı Trakya’nın Yunanistan topraklarına ilhakının ardından kaderine terk edilmiş ve 1980’li yılların sonuna kadar da trafo olarak kullanılmıştır. Daha sonra harap hâldeki eser onarılarak Gümülcine Rum Ortodoks Kilisesi’nin Müzesi olarak tahsis edilmiştir. Günümüzde, mübâdele yıllarında (1923-24) Anadolu’dan gelen göçmenlerin getirdikleri ikonaların sergilendiği bir müzedir.^[1]

Kaynak:

[1] Yılmaz, M. E. (2023). Kiliseye Çevrilen Türk Eserleri (pp. 1064-1067). YTB Yayınları. | Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (ytb.gov.tr)