Gülük Camii

Gülük (Kölük) Camii, 12. yüzyılın ilk yarısına tarihlenen, cami, medrese ve hamamdan oluşan erken Selçuklu dönemi külliyesinin özgün bir parçasıdır. Düzgün olmayan dikdörtgen planlı yapı, doğuda cami ve çeşme, batıda medrese, kuzeyde ise hamamdan oluşmaktadır. Cami ve medresenin kuzey cephesinde yer alan ayrı taç kapıları, içeride harimle medrese avlusunu bağlayan geniş bir açıklıkla iç içe geçer.

Cami, derinlemesine gelişen planı ve mihrab önü kubbesine bağlanan tonozlu geçişli küçük iç avlu düzeniyle dikkat çeker. Orijinalde mihraba dik uzanan sahınlar zamanla değişmiş olsa da bu karakteristik şema korunmuştur; bu plan tipi, Kayseri camilerinde sıkça görülür.¹

Caminin en dikkat çekici öğesi, Kayseri’deki tek mozaik çinili mihraptır. Restorasyon sırasında ortaya çıkarılan bu mihrap, altında orijinal taş mihrabı barındırır. Firuze ve mor renkli çinilerle bezenmiş kufî ve nesih yazılar, bitkisel motifler, mukarnaslı kavsaralar ve ajurlu kabaralar, Selçuklu çini sanatının zarif örneklerindendir. Mihrabın büyük olasılıkla 1335 yılına, yani 13. yüzyıl sonlarına tarihlendiği kabul edilir.

1210–11 tarihli en eski kitabe, caminin Atsız Elti Hatun tarafından onarıldığını gösterirken, 1335 tarihli diğer kitabe Kölük Şemseddin’in cami ve medrese onarımı yaptırdığını belgelemektedir. Genel olarak sade tutulan yapının en süslü bölümü bu çinili mihrap ve taş işçiliğiyle dikkat çeken kuzeydoğu taç kapısıdır. Köşk tipi minare ise daha geç dönemde eklenmiş mimari unsurlardandır.

1. Kayseri Kültür Varlıkları Envanteri, Sayfa 53 ↩︎

✶ İlişkili Yerler

Gülük Medresesi

Külliye, Medrese

Gülük Çeşmesi

Çeşme

Gülük Hamamı

Hamam, Külliye