Gurgum Krallığı, Geç Hitit şehir devletleri arasında yer alan ve bugünkü Kahramanmaraş merkezli bir krallıktı. Hitit İmparatorluğu’nun MÖ 12. yüzyılda çökmesinin ardından Anadolu ve Kuzey Suriye coğrafyasında çok sayıda küçük krallık ortaya çıktı. Gurgum da bu dönemde bağımsız bir krallık olarak sahneye çıktı.

Gurgum’un başkenti, günümüzde Maraş Ovası üzerinde kurulu olan Marqašti (bugünkü Kahramanmaraş) idi. Bu bölge, verimli tarım alanları, Fırat Nehri’ne yakın konumu ve önemli ticaret yolları üzerinde bulunması sayesinde stratejik bir merkez haline gelmiştir.

Gurgum Krallığı, kültürel açıdan Hitit geleneğini sürdürmüş, Luvi hiyeroglif yazısı kullanmış ve taş kabartmalarla süslenmiş anıtsal yapılar inşa etmiştir. Krallar, kendilerini Hitit mirasının devamı olarak görmüş ve bu mirası özellikle tapınak mimarisi ile taş stellerde yaşatmıştır.

Krallığın bilinen yöneticilerinden biri Halparuntaş (Halparuntiyas) olup, onun döneminde Gurgum güçlü bir şekilde bölgede etkinlik göstermiştir. Gurgum kralları çoğu zaman kuzeydeki Tabal ve güneydeki Kummuh gibi diğer Geç Hitit krallıklarıyla ittifaklar kurmuş, zaman zaman da çatışmalara girmiştir.

MÖ 9. yüzyıldan itibaren Gurgum Krallığı, Yeni Asur İmparatorluğu ile karşı karşıya kalmıştır. Asur kralı III. Salmanasar (MÖ 858–824), Gurgum’u vasal devlet konumuna getirmiştir. Gurgum bu dönemde iç işlerinde bağımsızlığını korumuş, ancak Asur’a haraç ödemek zorunda kalmıştır.

MÖ 711 yılında Asur kralı II. Sargon’un seferleri sonucunda Gurgum tamamen Asur topraklarına katılmış, bağımsızlığı sona ermiştir. Başkent Marqas, Asur eyalet sistemine dahil edilmiştir.

Gurgum Krallığı’ndan günümüze, özellikle Maraş çevresinde bulunan taş kabartmalar, stel parçaları, Luvi hiyeroglif yazıtları ve arkeolojik buluntular ulaşmıştır. Bu eserler:

  • Gurgum’un Hitit sonrası dönemde bölgesel bir güç olduğunu,
  • Kent merkezinde anıt yapılar ve tapınaklar bulunduğunu,
  • Bölgenin uzun süreli bir politik ve kültürel merkez olduğunu kanıtlamaktadır.

Pek çok eser bugün Kahramanmaraş Arkeoloji Müzesi ve Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi‘nde sergilenmektedir.

✶ İlişkili Yerler