İnönü Mağaraları, Havran

Mağaralar Havran Çayının (antik Euenos) Havran ovasına çıkış yaptığı ve İnboğazı olarak adlandırılan mevkidedir. Havran Çayı ovaya dökülmeden önce kalkerli zemini aşındırmış ve bir boğaz oluşturmuştur. Bu boğazın girişinde bulunan ve 381 rakımlı Kocaçal Tepenin güney eteklerinde girişi görülen 4 adet ana mağara ağzı vardır. Bu ağızlar Devadamı, Karanlık, Aydınlık ve Andık isimlerini taşımaktadır. Toplam 7 mağara ağzı olmasına rağmen, sadece 4 tanesine girilmekteydi. Mağaraların giriş kısmına bugün sulama amaçlı bir baraj inşaatı yapılmıştır.¹

İnönü Mağaraları, Havran çevresinde prehistorik kültürün aydınlanmasında rol oynayan en önemli yerdir. Havran İlçesi’nin yaklaşık 8 km. güney doğusunda yer alan mağaralar 381 m. rakımlı, Havran Çayı’nın kuzeyinde yer almaktadır.

Mağaralarda yapılan araştırmalar neticesinde Bakır Devri’ne ait olduğu tahmin edilen siyah çömlek ve küçük boy değirmen taşları, kap kırıkları, seramik parçaları, çakmak taşı ve kemik eşya tespit edilmiştir. Aşağılara inildikçe malzemenin kahverengi ve siyah perdahlı, tek ve kazıma çizgi süslü seramiğe döndüğü görüşmüştür. Çakmak taşından yapılmış olan ok uçları ve yonga aletleri üzerinde Poleolitik devir tekniğinin açık izleri görülmüştür.

Taş Devri ve Maden Devrine ait buluntulardan anlaşıldığına göre M.Ö. 50,000 yılından itibaren Havran çevresinde yerleşim izleri görülmektedir.²

¹ Taylan Köken, Arkeo Denemeler – Havran.

² Burçin Adalı, Havran Kentsel Sit Alanı ve Dumlupınar Caddesi Koruma Önerisi, sh. 3.