Küçük Kale’nin kuzeybatı yamacı ile liman arasında kalan düzlükte mimari elemanlarla beraber üç kadın heykeli ve bir Herme bulunmuştur. Yapılan incelemeler sonucunda yapının; üç basamaklı ve yaklaşık kare planlı bir altyapı ve sekiz İon sütununun taşıdığı üst yapıdan oluştuğu saptanmıştır. Naosa ait hiçbir mimari eleman bulunmamasından ötürü yapının etrafının açık olduğu; çatının sadece sütunlar tarafından taşındığı ileri sürülmüştür. Konik çatının yüzeyi “balık pulu” motifiyle bezenmiştir. En tepedeki kaide biçimli blok; çatı bloklarını birbirine bağlamaktadır. Yapının toplam yüksekliğinin genişliğinden daha fazla olması; Vitruvius’un monopteroslarla ilgili kuralına uygundur. Bir sütun başlığı ve kadın heykellerinin stil özellikleri bu yapının MÖ 1. yüzyılda inşa edildiğini göstermektedir. Yapının işlevi ile ilgili iki farklı görüş ileri sürülmüştür. Bunlardan birine göre bu dönemde Kaunos ile Roma’nın arasının iyi olmasından ötürü; Roma’da sıklıkla rastlanan böyle bir yapının bir benzerinin de Kaunos’ta yapılmak istenmesidir. İkinci görüşe göre ise; burası gömü amaçlı inşa edilmiştir. Sütun aralarına yerleştirilmiş olduğu düşünülen kadın heykelleri ve köşelere oturtulan aslan heykellerinin Arkaik Dönem’den itibaren mezar yapıları ile ilgili olması bu görüşü desteklemektedir.

Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri – Kaunos

Küçük kalenin kuzeybatı eteği ile liman arasında kalan dar düzlükte tabanı toplama taşlarla örülmüş, euthynterie mermerdendir. 7.80x 7.85 m. boyutunda üç basamaklı krepidoma inşasında mermer devşirme bloklar kullanılmıştır. Alt yapısı kare planlı olmasına rağmen yuvarlak bir üst yapıya sahiptir. Monopteros restorasyonu programı kapsamında catı ve tavan mimari parçalarının restorasyon ve konservasyonları gerçekleştirilmektedir.

Monopteros – Arkist