Kubbet’üs-Sahra
Dome of The Rock olarak da bilinir.
Mescid-i Aksa ile sık sık karıştırılan Kubbet’üs-Sahra, Aksa’daki 15 musalladan biridir. Sekizgen yapısı ve altın kubbesiyle dikkat çeken yapı 7. yy’da inşa edildikten sonra çok defa restore edilmiş, eklemeler yapılmıştır. Osmanlı döneminde de önemli değişimler yaşayan yapı, hali hazırdaki haline de yine Osmanlı döneminde kavuşmuştur. Musalla, Mescid-i Aksa’nın en yüksek yerinde inşa edilmiş olup içersindeki devasa kayayla da bilinmektedir. İşlemleri ve mimarisindeki nerdeyse her detayın bir anlamı olan yapının özellikle iç duvarlarını süsleyen çinileri dikkat çekmektedir. Ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
 | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Kudüs |
| Koordinatlar | 31°46′41″K 35°14′07″D / 31.77806°K 35.23528°D |
| İnanç | İslam |
| Mimari | |
| Mimari tür | Abbasi, Emevi, Osmanlı |
| Tamamlanma | 687-691 |
Kubbetü's-Sahre[1] (Arapça: قبة الصخرة ḳubbetü's-ṣaḫre yani 'Kaya Kubbesi' [“sahre” sözü “sahra” sözü ile karıştırılmamalıdır]; İbranice: כיפת הסלע, romanize: Kippat ha-Sela), geçmişte Ömer camii olarak bilinen yapı, Kudüs'ün Eski Şehrindeki Tapınak Dağı'nda bulunan bir ibadethanedir. İlk olarak 691-692'de Emevî Halifesi Abdülmelik'in emriyle, MS 70'te Roma'nın Kudüs Kuşatması sırasında yıkılan İkinci Yahudi Tapınağı'nın bulunduğu yerde İkinci Fitne sırasında yapıldı.[2] Orijinal kubbe 1015'te yıkılmış ve 1022-23'te yeniden inşa edilmiştir. Kubbetü's-Sahre, kubbe iç süslemelerinde İslam inancını yansıtan ilk tarihî eser[3] ve İslam mimarisinin günümüze ulaşmış en eski eserlerinden biri kabul edilir.[4][5]
Mimarisi ve mozaikleri, yakındaki Bizans kiliseleri ve saraylarından esinlenerek desenlendi,[6] ancak dış görünümü Osmanlı döneminde ve yine modern dönemde, özellikle 1959-61'de altın kaplama çatının eklenmesiyle önemli ölçüde değişti. Yapının sekizgen tasarımı, 451-458 yılları arasında Kudüs–Beytüllahim arasındaki yolda inşa edilen Bizans Meryem Ana Kilisesi'nden (Yunancada Kathisma, Arapçada El-Kadismu olarak da bilinir) etkilenmiş olduğu da söylentiler içerisindedir.[6]
Tapınağın, üzerine inşa edildiği Muallak Taşı Yahudilikte Tanrı'nın, dünyayı ve ilk insan olduğuna inanılan Âdem'i yaratmaya başladığı yer olarak bilinir ve İbrahimî dinlerde büyük önem taşır.[7] Müslümanlar için önemi ise, Muhammed'in cennete olan Gece Yolculuğunun, yapının merkezindeki kayadan başladığı inancından kaynaklanıyor.[8][9]
- ^ TDV İslâm Ansiklopedisi'nde Kubbetü's-Sahre
- ^ Slavik, Diane (2001). Cities through Time: Daily Life in Ancient and Modern Jerusalem. Geneva, Illinois: Runestone Press. s. 60. ISBN 978-0-8225-3218-7.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2021.
- ^ "Yeni Şafak gazetesi haberi". 1 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2008.
- ^ Ayrıca Kudüs'te, Ömer Camii ismiyle bilinen bir mescit daha vardır ve Kubbetü's-Sahre da genellikle bu mescid ile karıştırılır. Oysaki bu mescid, Haremü'ş-Şerif'in dışında, 500 metre batıda yer almaktadır. "Taşların Konuştuğu Şehir: Kudüs". 22 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Avner, Rina (2010). "The Dome of the Rock in light of the development of concentric martyria in Jerusalem" (PDF). Muqarnas. Volume 27: An Annual on the Visual Cultures of the Islamic World. Leiden: Brill. ss. 31-50 [43-44]. ISBN 978-900418511-1. JSTOR 25769691.
- ^ Delaney, Carol (2000). Abraham on Trial: The Social Legacy of Biblical Myth (İngilizce). Princeton University Press. s. 120.
- ^ M. Anwarul Islam and Zaid F. Al-hamad (2007). "The Dome of the Rock: Origin of its octagonal plan". Palestine Exploration Quarterly. 139 (2). ss. 109-128.
- ^ Nasser Rabbat (1989). "The meaning of the Umayyad Dome of the Rock". Muqarnas. Cilt 6. ss. 12-21.
✶ İlgili Yerler