Polat Hacı Mehmet Ağa Çeşmesi

Çeşme, Manisa merkez Çarsı Mahalle Ada: 288 Parsel: 15 Dr. Sadık Ahmet Caddesi üzerinde, Yeni Han’ın karsısında, bir dükkanın kösesindedir. Yapı Palamut Pazarı Çeşmesi olarak da adlandırılmaktadır.

İki cepheli, kare prizma gövdeli çeşme, 238 cm. genişliğinde ve 390 cm. yüksekliğindedir. Çeşmenin üzeri kubbe ile örtülüdür. Profilli, pahlı bir kaide üzerinde yükselen çeşmenin cephelerinde mermer, kubbesinde düzgün kesme taş malzeme kullanılmıştır. Cepheleri profilli bir saçak çevrelemektedir.

Çeşmenin iki cephesi de benzer özellikler göstermektedir. 85 cm. genişliğindeki ve 50 cm. derinliğindeki nişler, gömme siyah sütunlar ve üzerindeki korint başlıklara oturan atnalı kemerler ile örtülmüştür. Yapının köşeleri pahlanarak üçgen formlu mermer panoların ortasına bitkisel bezemeli birer gülbezek işlenmiştir. Çeşme kemerlerinin etrafındaki çerçevelerde geçmelerle oluşturulmuş süslemeler yer almaktadır.

Dikdörtgen formlu ayna taşları üzerindeki lüle deliklerine günümüzde birer adet musluk bağlanmıştır. Çeşme nişlerinin yan yüzlerinde karşılıklı, derin olmayan profilli birer niş yer almaktadır. Çeşme nişlerinin ön yüzleri kapatılarak, niş içerisi yalak olarak değerlendirilmiştir. Çeşme günümüzde işlevini sürdürmektedir. Çeşme, H. 13 Recep 1205/ M. 18 Mart 1790, H. 15 Saban 1207/ M. 28 Mart 1792 ve H. 23 Recep 1208/M. 24 Subat 1793 tarihli vakfiyeler göre Karaosmanoğlu Hacı Polat Mehmet Ağa tarafından inşa ettirilmiştir. Çeşme batı cephesinin saçak altında, iki kartuş içerisindeki sülüs yazılı kitabe panosu yer almaktadır. Kitabenin metni ve transkripsiyonu şu şekildedir:

Eshab-i hayirdan Merhum Polad Hacı Mehmed Ağa ibn-i el hac Mustafa Ağa tarafından
Bin iki yüz bes senesinde bina edilüb bu kere müceddeden insa olunmustur. 20 Cemaziyelahir sene 1322.

Bu kitabeye göre, H. 1205 /M. 1790-91 senesinde Hacı Mustafa Ağa oğlu Polat Hacı Mehmed Ağa tarafından inşa ettirilen çeşme, H. 20 Cemaziyelahir 1322/M. 1 Eylül 1904 senesinde yeniden inşa edilmistir.
Çesmenin kuzey cephesinde yer alan kitabe panosu içerisindeki kartuşlar içine sadece tarih işlenmiştir. En alttaki kartuş içerisnde şöyle yazmaktadır. R.19 Birinci tesrin sene 1320/M. 1 Kasım 1904 tarihi yer almaktadır.

Bu kitabelere göre çeşmenin yeniden insaşına 1 Eylül 1904 senesinde baslamış, 1 Kasım 1904 senesinde tamamlanmıştır.

KAYNAK: Sipil’den Manisa’ya Ab-ı Hayat Manisa Çeşmeleri