Surp Asdvadzadzin Kilisesi, Kayseri

Surp Asdvadzadzin Apostolık Kilisesi (veya Meryem Ana Kilisesi), 1835 yılında Garabed Zartaryan’ın bağışlarıyla yeniden inşa edilmiş ve 1835–1838 yılları arasında tamamlanmıştır. Ermeni cemaatinin Frenkogulları kesiminin nüfuzu nedeniyle “Büyük Jam” olarak adlandırılan yapı, bir Türk-Rum mahallesi olan İçeri Sar (Sur) içinde bulunuyordu. Kilise, Ermenilerin yoğun olarak yaşadığı mahallelerden uzakta yer almaktaydı; çünkü Ermenilerin büyük bölümü surların dışındaki Dışarı Sar (Sur) – Büyük Bahçebaşı Mahallesi’ne taşınmış, kilisenin çevresinde ise yalnızca kırk–elli hane kalmıştı. 1875 yılında yenilenen kilise, I. Dünya Savaşı’na kadar kullanılmış, Ermeni cemaatinin azalmasıyla terk edilmiştir.

Kilise, bazilika planlı üç nefli bir düzen sergiler. Orta nef, yan neflerden dört sütunla ayrılmış, sütunlar ile duvarlara bitişik yarım sütunlar arasındaki kemerler, iç mekânı beş dikdörtgen veya kare bölüme ayırmıştır. Orta ve yan neflerin kilisenin merkezine denk gelen bölümleri daha geniş tutulmuş; orta nefin merkezi bölümü, on iki pencereli bir kasnak üzerine oturan kubbe ile, diğer nefler ise tonozlarla örtülmüştür. Kuzey ve güney duvarlarında yuvarlak kemerli nişler içine alınmış, dikdörtgen söveli altışar pencere yer alır. Batıdaki dikdörtgen planlı narteks, kuzey–güney doğrultusunda uzanmakta olup, buradan iç mekâna dört sütunlu ve üç tonozlu bir bölüm aracılığıyla geçilmektedir.

Savaş sonrasında yapı farklı işlevlerde kullanılmış; uzun yıllar depo, sergi salonu, belediye zabıta merkezi ve spor salonu olarak değerlendirilmiş, bu süreçte özgünlüğü önemli ölçüde zarar görmüştür. Yapı uzun süre atıl kaldıktan sonra, 2012 yılında Kayseri Büyükşehir Belediyesi ile yapılan 25 yıllık protokol doğrultusunda restorasyon süreci başlatılmış; restorasyon çalışmalarının yaklaşık 2016 sonlarında uygulamaya geçti. Proje kapsamında yapının aslına uygun korunması, modern sıva ve boya katmanlarının kaldırılması ve fresklerin ortaya çıkarılması gerçekleştirilmiştir. Restorasyonun tamamlanmasının ardından kilise, kütüphane işleviyle yeniden açılmış ve resmi açılış 15 Ocak 2020 tarihinde yapılmıştır.

✶ İlişkili Yerler

Kayseri Kültür Yolu

Diğer Türler