Yazıkışla Tapınağı

Kayseri’nin Felahiye ilçesine bağlı Yazıkışla’da, yerleşimden uzakta ve tarım arazilerinin ortasında, Roma dönemine ait anıtsal bir mezar hâlâ tüm görkemiyle ayakta durmaktadır. “Tapınak mezar” tipi olarak tanımlanan bu yapı, hem mimari detayları hem de korunmuş durumu ile dikkat çeker. Kesme taşla inşa edilen tonoz örtüsü, kırma çatı ve üçgen alınlıkla sonlandırılmış, tapınak formuna benzeyen bir cephe düzeni tercih edilmiştir. Zemin seviyesindeki mezar odası, yapının dış yüzeyini çevreleyen zengin silme detaylarıyla bezenmiştir.

Yapı bugün hâlâ saçak silmesine kadar sağlam bir şekilde ulaşmıştır. Üçgen alınlığa ait bazı parçalar ise yapının doğusunda dağınık halde görülebilmektedir. Doğu cephesinde yer alan kapıdan mezar odasına giriş yapılmaktadır. Kuzey ve güney duvarlarının ileri doğru uzatılmasıyla, giriş kısmı oluşturulmuş; bu duvarlar korint üslubunda başlıklara sahip plasterlerle sonlandırılmıştır. Benzer şekilde, batı cephedeki iki köşede de korint başlıklı plasterler yer alır ve bunlar profilli arşitravlarla birbirine bağlanmıştır.

Yapının kuzey, güney ve batı cephelerinde kemerli pencereler dikkat çekerken, doğu cephedeki giriş kapısı da profilli söve ve lentolarla çerçevelenmiştir. Cephe boyunca uzanan arşitravın benzeri bir silme iç mekânda da devam etmekte, duvarlara estetik bir bütünlük katmaktadır. İç mekân, kuzey-güney yönünde uzanan bir kemer tonozuyla ikiye ayrılmıştır. Bu kemer, duvarlardan çıkıntı yapan kare planlı, korint başlıklı sütunlar tarafından taşınmaktadır.

Kemerin batısında kalan alanın bir gömü yeri olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır. Bu bölümde, zamanla kırılmış olsa da hâlen görülebilen bir lahdin parçaları bulunmaktadır. Lahdin yer aldığı kripta duvarında, dairesel bir formun içine işlenmiş haç motifi yer alır. Bu detay, yapının MS 5. yüzyıla tarihlenmesine imkân tanır.

Yazıkışla Tapınağı, korint başlıklar, derin profilli silmeler, arşitravlar ve bitkisel motifli saçak süslemeleriyle zengin bir Roma mimarisi örneğidir. Yakın çevrede herhangi bir antik yerleşim izine rastlanmasa da, 5. yüzyılda toprak sahibi elitlerin mezarlarını kendi arazileri üzerine inşa ettikleri bilinen bir uygulamadır. Bu bağlamda Yazıkışla’daki tapınak mezar, Roma sanatının taşla yazılmış zarif ve sessiz bir anısı olarak Anadolu bozkırında varlığını sürdürmektedir.