Mecidiye Tabyası

Tabya, Erzurum’un doğusunda şehir merkezinin yaklaşık 2 km mesafede, Nene Hatun Tarihi Milli Parkı içerisinde Topdağı mevkiinde, Aziziye Tabyaları’nın batısında bulunmaktadır. Topdağı üzerine yaptırılmış olan ilk yapı olan tabya, Sultan Abdülmecid tarafından, Erzurum’u doğudaki Yanıkdere ve kuzeydeki Gürcü Boğazı istikametlerinden gelen düşman saldırılarından korumak amacıyla 1852 yılında özel olarak hazırlattırılan proje dâhilinde Erzurum Valisi Zarif Mustafa Paşa’nın nezaretinde yaptırılmıştır.

Mecidiye Tabyası tamamen iyi tür küfeki taşından yaptırılmış ve dışardan düz toprak damla örtülmüştür. Bu Tabya Erzurum iline hâkim bir tepede yapılmış bir karakol ve kışla olarak görülmüştür. Gazi Ahmet Muhtar Paşa, 9 Kasım 1877 sabahı Firdevsoğlu Kışlası’ndan Mecidiye Tabyası’na gelerek savaşı buradan yönetmiştir. Mecidiye Tabyası, Erzurum savunmasında önemli bir stratejik destek unsuru olmuştur. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Erzurum şehrinin düşmemesini sağlayan en önemli faktör olarak değerlendirilmektedir.

Yapı, savaş idaresinin yapıldığı bina ve asker barınağı olarak kullanılmış ve diğer tabyalara göre daha az tahrip olmuştur. Ön kısmında büyük bir avlu bulunan tabyanın orta kısmı tek katlı, yan kısımları ise iki katlıdır. Tabya içerisinde koğuş olarak değerlendirilen ayrı ayrı odalar, oturma odaları, yemekhane şeklindeki kısımlar, kuyular, depolar, hamam ve tuvalet bölümleri vardır.^[1]

Mecidiye Tabyası geniş bir avluya bakan yay şeklinde bir plan üzerine kurulmuş yan yana koğuş odalarından meydana gelmektedir. Kuzey-güney istikametinde uzanan yayın orta kısmının uzunluğu 63.85 metre, yan kısımlar ise 20.20 metredir. Tabya dıştan düz toprak damla kapatılmıştır.

—–

1 Nene Hatun Tarihi Milli Parkı’nın Hüzün Turizmi ve Mabetleşme Yönünden Değerlendirilmesi, Zühal Aksakallı, Gökalp Nuri Selçuk, Cem IŞIK, E.Ü. S.B. Enstitüsü Dergisi, 2017.

✶ İlişkili Yerler

Nene Hatun Tarihi Milli Parkı

Milli Park