Hagia Nicholas (Aya Nikola) Kilisesi, Kırklareli Merkezinde bulunan kiliselerden, günümüze kısmen de olsa ulaşan tek kilisedir. Hatice Hatun Mahallesi, (Kocahıdır) Işıklar Caddesi yakınlarında 19. yüzyılın ikinci yarısında inşa edilmiştir. Kuzeydoğu yönünde bazilikal planlı, üç apsisli ve üç nefli kilisenin, batı kısmında bulunan nartekse açılan ana girişi iki katlı, ana mekanı yüksek tek katlıdır. Yaklaşık iki dönümlük bir alan üzerine kurulduğu, duvar ile çevrilmiş oldukça büyük bir avlusu, bu avlu içerisinde kilisenin batı kısmında Bulgar Okulu olduğu, kilisenin toplam 3 kapısı ve 37 adet penceresi bulunduğu, giriş kısmında yer alan pencerelerin dikdörtgen şekilli iki sıra, ana mekanın bulunduğu kuzey ve güney cephe duvarlarındaki pencerelerin tek sıra ve yuvarlak kemerli olduğu planından anlaşılmaktadır. Ali Rıza Dursunkaya, Hagia Nicholas (Aya Nikola) Kilisesinin ahşap olduğunu ve 1920’li yılların sonunda yandığını belirtmesine karşın, kilisenin güney kısımda yer alan cephe duvarının bir kısmı halen ayaktadır. Kilisenin günümüze ulaşan bu cephe duvarının son derece düzgün ve kesme taş kullanılarak yapıldığı halen zeminde görülmektedir.[1][3]

Başbakanlık Osmanlı Arşivi belgelerinde ise, 1892 yılında, kilisenin muhterik olması sebebiyle yeniden inşa talebine, askeri kışlaların 400 metre yakınında bulunması nedeniyle, başlangıçta uzun süre izin verilmediği anlaşılmaktadır. Bu talebe verilen cevap şu şekildedir: “Kırkkilise kasabasında Haticehatun Mahallesi’nde muhterik olup yeniden inşası istenen kilisenin kışlalara yakın olmasından dolayı başka yere yapılması daha münasip olacağından mütalaat-ı mahalliyenin inbası”.[2] Bahse konu askeri kışlalar, Balkan Savaşları sonrasında kaçan Bulgarların bombalar atarak yaktıkları, bugün halk arasında Yanık Kışla denilen Askerlik şubesi ve askeri lojmanların bulunduğu alandır. 1909 yılında kilisenin yeniden inşa talebine, bu kez ruhsat verildiği görülmektedir. Ancak tekrar inşa edilip edilmediği bilinmemektedir. Hatice Hatun Mahallesinde 1940 yılında yapılan tapulama ve kadastro çalışmaları sonucunda, kilise avlusu üzerinde bulunan duvarlar ile kiliseye ait dış cephe duvarlarının, paftasında çizilerek muhdesat olarak işaretlendiği, Tapu sicilinde de “Kilise arsası ve depo” vasfı ile tescil edilmiş olduğu görülmektedir. Ancak, Hagia Nicholas (Aya Nikola) Kilisesinin de ne zaman yıkıldığı net olarak bilinmemektedir. [1]

Kaynak:

[1] Toptaş, B. (2012). Kırklareli Merkez İlçe ve Köylerine Gayrimüslim Eserleri. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.

[2] Küçük Giray, S. (2022). T-shaped Plan in Bulgarian Churches: Ottoman State Kırkkilise Sanjak Churches in the Late 19th Century. GRID – Mimarlık Planlama ve Tasarım Dergisi 5 (235).

[3] Dursunkaya, A.R., (1947). Kırklareli Vilayetini Tarih, Coğrafya, Kültür ve Eski Eserler Yönünden Tetkik, II. Cilt, s. 93. Yeşilyurt Basımevi, Kırklareli.

[4] Sveti Nikolas (bulgar) Kilisesi | Kırklareli Kültür Varlıkları Envanteri (kirklarelienvanteri.gov.tr)