Göllüdağ
Kömürcü/Kaletepe Höyüğü olarak da bilinir.
- Tür: Kale, Yerleşke
- Kültür: Geç Hitit, Hitit
- Yüzyıl: MÖ 8. yy
- Bölge: Türkiye, İç Anadolu Bölgesi, Niğde, Çiftlik
Göllüdağ, Geç Hitit dönemine ait tahkim edilmiş büyük bir tepe (2172 m.) yerleşkesidir. Niğde’nin Gölcük kasabasının Kömürcü köyü yakınındadır. Göllüdağ kazıları ilk olarak 1934 yılında Remzi Oğuz Arık, daha sonra 1968-69 yıllarında Burhan Tezcan tarafından yapılmış, 1992-98 yıllarında da Wulf Schirmer tarafından araştırmalar gerçekleştirilmiştir. Yerleşke MÖ 8. yy. sonlarına tarihlenmektedir. Kalıntılar, sönmüş volkanın krater gölünün kenarındadır. Surla çevrili yerleşkede çeşitli yapı grupları mevcuttur.
Kazılarda plastik eser olarak iki adet çift başlı aslan, iki kapı aslanı, iki sfenks ve aslan dekorlu sütun kaideleri bulunmuştur. Hepsi yerleşkenin en yüksek noktasına kurulmuş olan ve saray veya tapınak olduğu düşünülen 112×228 metre boyutlarındaki yapının güney tarafındaki girişe aittir. Dış kapıdaki kolonları destekleyen çifte kapı aslanları beyaz andezit taştan işlenmiştir ve yaklaşık 1.5 metre yüksekliğinde ve 2 metre uzunluğundadır. Batı kanadına ait aslanlar 1933 yılında Kayseri Müzesine gönderilmiş, 2018 yılında ise Niğde Müzesine nakledilmiştir. Doğu kanadına ait aslanların sadece alt yarısını oluşturan iki blok bulunuştur. Bunlardan ayrı olarak gene dış kapı bölgesinde baş kısımları tam gövdeleri ise dörtgen bloğun yanlarına kabartma olarak işlenmiş 0.88 metre yüksekliginde ve 1 metre uzunluğunda iki adet kapı aslanı bulunmuştur. Bunların biri Kayseri Müzesinde diğeri Niğde Müzesindedir. İç kapıya ait yarı işlenmiş sfenksler ve biri bu kapıya yakın bir yerde diğeri şehrin güney kapısı yakınlarında bulunmuş iki adet kırık aslan başı da Niğde Müzesindedir. Dış kapıya ait çömelmiş pozdaki dört aslanla süslenmiş iki adet sütun kaidesinin biri Kayseri müzesinde diğeri halen Göllüdağ’dadır.
| Göllüdağ | |
|---|---|
 | |
| En yüksek noktası | |
| Yükseklik | 2.172 m (7.126 ft) |
| Listelenme | Ultra zirve |
| Koordinatlar | 38°15′0″K 34°32′24″D / 38.25000°K 34.54000°D |
| Coğrafya | |
| Konum | Niğde, Niğde, Türkiye |
| Jeoloji | |
| Dağ türü | Lav domları |
  Türkiye' deki konumu | |
Göllüdağ, Niğde şehir merkezinin 60 km kuzeyinde, Gölcük Beldesi, Kömürcü köyünün güneybatı yönünde kalan sönmüş yanardağdır. Yüksekliği 2172 m'dir.[1] Volkan konisinin üst kısmında bir krater çukurluğu, bu kraterinde bir kısmında dağa adının veren krater gölü yer alır.
Dağın üzerinde geç Hitit medeniyetine (MÖ 8. yüzyıl) tarihlenen yerleşme kalıntıları bulunmuştur. Buradaki şehir dağdaki kayaçlardan oluşan bir surla çevrilmiş, ikinci bir surla önemli yapılar koruma altına alınmıştır. Buradaki yapı kalıntılarında bulunan aslan heykelleri Kayseri müzesinde sergilenmektedir.
1934 yılında başlayan kazılarda 1996 yılında, ilk insanların Afrika'dan Avrupa'ya geçişinde bu alanları kullandığı belirlendi. Göllü dağda bol miktarda bulunan obsidiyenin MÖ 8.000'li yıllarda Neolitik insanlar tarafından çıkarıldığı, işlendiği ve uzak alanlara (Kıbrıs, Suriye) ticaretinin yapıldığı belirlendi. Obsidiyenin işlendiği alanlar insanlığın ilk atölyeleridir.[2]
2000 yılında dağ yamacında oluşan erozyonda atların atasına ait olduğu düşünülen, bir kemik parçasına ulaşıldı.[3]
- ^ M. Korhan ERTURAÇ ve ark. (Ocak 2017). "Göllüdağ Volkanik Kompleksi İçerisinde Kültürel ve Jeolojik Miras Öğeleri". Türkiye Jeoloji Bülteni. 22 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2018.
- ^ "22. Kazı Sonuçları Toplantısı 1. Cilt" (PDF). kulturvarliklari.gov.tr. 22 Mayıs 2000. s. 33. 28 Eylül 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2014.
- ^ "Anadolu'nun bilinen en eski yerleşim yeri Niğde Göllüdağ". hurriyet.com.tr. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2015.