Dış Kale Surları, Kayseri

Kayseri’nin tarihî kent dokusunda önemli bir yere sahip olan Dış Kale surları, şehri çevreleyen geniş savunma sisteminin ayrılmaz bir parçasıydı. Roma, Bizans ve Selçuklu dönemlerinde çeşitli onarımlarla güçlendirilen bu surlar, yalnızca İç Kale’deki askerî ve idarî yapıları korumakla kalmayıp, aynı zamanda sivil yerleşimleri de kapsayan geniş bir alanı kuşatmaktaydı.

Dış Kale’nin inşası, Roma İmparatoru III. Gordianus döneminde, M.S. 242 yılına dayanmaktadır. Güney ve batı yönlerinden şehri çevreleyen bu surların bazı kısımları günümüzde hâlen ayaktadır. İç Kale’den batıya uzanan kuzey surları, Kapalı Çarşı’nın girişinden başlayarak Düvenönü semtine kadar uzanmaktadır. Bu güzergâhta yer alan bazı sur kalıntıları günümüze ulaşmamıştır; özellikle Bizans döneminde inşa edilen ve güneye yönelen bölümler büyük ölçüde yok olmuştur. Ancak Yoğunburç’a yakın konumdaki üçgen kesitli Bizans burçlarını içeren bir bölüm restore edilerek korunmuştur.

Surların bu kesiminde iki ana kapı yer almaktaydı. Bunlardan biri, Hatıroğlu Camisi’nin doğusunda bulunan Boyacı Kapısı; diğeri ise Kayseri Lisesi’nin doğusunda konumlanan Kiçikapı idi. Doğu cephedeki surlar üzerinde ise İç Kale’ye ulaşımı sağlayan Sivas ve Yenikapı adlı iki kapı bulunmaktaydı. Ayrıca kuzeydoğuda kalan sur kalıntıları, İç Kale’nin bu yönde de çevrili olduğunu göstermektedir; burada yer alan Ok Burcu da dikkat çeken bir yapıdır. Meydan yönünde ise meşhur “Meydan Kapısı” yer almaktaydı.

Özellikle Selçuklu döneminde Dış Kale surları büyük ölçüde yeniden inşa edilmiş; taş işçiliği, burçlar ve kapılar mimari açıdan dönemin estetik anlayışını yansıtmıştır. Ancak Osmanlı döneminden itibaren surlar yavaş yavaş önemini yitirmiş, 19. yüzyılda ise şehirleşme faaliyetleri kapsamında büyük oranda yıkılmıştır. Bugün Dış Kale’ye ait bazı temel izler ve burç kalıntıları yer yer görülebilse de, surların büyük bölümü modern yapılaşma içerisinde kaybolmuştur.