Erzurum Ayaz Paşa Camii, Kanuni Sultan Süleyman döneminde 1558-1560 yıllarında Erzurum’da valilik yapmış olan Ayaz Paşa tarafından Erzurum ili merkezinde yaptırılmış, Osmanlı mimarisi özelliklerine sahip tarihi bir camidir.

93 Harbi olarak bilinen 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşında Harputlu Osman Bedrettin’in bu camide okuduğu ezanla halkın ayaklanması sağlanmış ve Nene Hatun’un kahramanlık gösterdiği mücadele sonucu Ruslar tabyalardan sürülmüştür.